Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таьлим вазирлиги бухоро мухандисликтехнология институти

3 
Детерминантла
р усули 
Якуний ифодага таьсир этувчи бир омилнинг иккинчи омилни 
туғдирувчи ва уларнинг алоҳида таркибланиши 
4 
Матрицалар 
усули 
Якуний ифода ва натижавий кўрсаткичларга таьсир этувчи омилларни жуфтлик, бирлик 
ва кўплик коеффициентларда аниқлаш 
5 
Чизиқли-
програм 
малаштириш 
усули 
Хўжалик жараёнларини функсия ва чекланишларда қаторли 
тарзда программалаштириш ва уларни бошқариш бўйича 
муқобил қаторлардан энг оптимал вариантини аниқлаш 
6 
Назарий ўйин 
усули 
Ижтимоий, экологик, технологик шартларни ҳисобга олган ҳолда 
бошқаришни бир хил даражада сақлашнинг шартларини 
белгилаш 
 
Ваҳоказо 

---

 
усуллар.. 
Иқдисодий математик усуллар иқтисодий ахборотларни электрон ҳисоблаш 
машиналарда ҳисоблаш ва қайта ишлаш, бу маьлумотларни тез муддатда бошқарув 
ходимларига узатиш ишлари бошланганда қўлланилади. Иқтисодий-математик усуллар 
гуруҳига одатда, корреляцион ва реграцион таҳлил, назарий ўйин (назарий хизмат 
кўрсатиш), иқтисодий ташхис қўйиш, интеграл, функсионал қийматли таҳлил, -чизиқли 
программалаштириш, графикли, эврестик таҳлил ва ҳоказо усулларни киритишимиз 
мумкин бўлади. Иқтисодий математик усуллар бугунги кундаги айрим иқтисодий 
адабиётларда омилли таҳлил усуллари ҳам деб номланмоқда. Чунки, мазкур усуллар 
орқали маьлум бир иқтисодий ҳодиса ва жараёнга таьсир этувчи бир нечта омилларнинг 
таьсирини аниқ миқдорларда аниқлаш имконияти мавжудлигидадир. 
Хўжалик жараёнларини ўрганиш, таҳлил этишда янги усул ва воситалардан 
фойдаланиш иқтисодий таҳлилни такомиллаштиришнинг муҳим ёьналишларидан бири 
ҳисобланади. Шу маьнода таҳлилда қўлланиладиган иқтисодий-математик усулларни ҳам 
ушбу қаторга киритиш мумкин (2-жадвал). 
Иқтисодий-математик усулларни қўллаш асосида: 
• таҳлилни бажариш муддати тезлашади; 
• ўзгаришлар ва уларнинг таьсирини аниқ ҳисоблаш мумкин бўлади; 
• оддий-аньанавий усуллар билан ҳисоблаб бўлмайдиган мураккаб омиллар ва кўп 
омилли кўрсаткичларни тўлиқ ўрганиш имкони туғилади; 
• ҳар бир таьсир этувчи омилнинг миқдор ва сифат жиҳатларини аниқ кўрсатиб бериш 
имконияти туғилади; 
• ҳисоблаш техникаларидан фойдаланиш осонлашади ва ҳоказолар.