Ўзбекистон республикаси олий ва махсус таълим вазирлиги

2.5. ҚУЙМАЛАРДА НУҚСОНЛАРНИ ТУЗАТИШ УСУЛЛАРИ 
 
Қуйманинг муҳим жойлардаги майда нуқсонларини тўғирлаш учун шу 
жойлар ѐпишқоқ қоришмалар билан тўлдирилади, ҳар хил моддалар билан 
тўйинтирилади, газ алангаси ѐки электр ѐй ишлатилади. 
Нуқсонларни ѐпишқоқ қоришмалар билан тўлдириш
асосан майда 
ташқи тешиклар учун қўлланилади. Қоришма билан тўлдиришдан олдин 
носоз жойи, ифлосликдан тозаланади ва ѐғсизлантирилади. Нуқсон 
тўлдирилгандан кейин бу жой текисланади, қуритилади ва устига графит 
сурилади.
 

---

32 
Моддалар билан тўйинтириш
қуймадаги дарзларни ѐпиш учун 
қўлланилади. Бунинг учун деталлар 8-12 соат хлораммоний сув эритмасига 
ботирилади. Эритма металл кристаллари орасига сингиб оксидларни ҳосил 
қилади, улар майда нуқсонларни ѐпади. Рангли металл қуймалари бакелит 
лаки билан тўйинтирилади.
Газ алангасида ва электр ѐй ѐрдамида қоплаш
ишлов берилмайдиган 
юзалардаги нуқсонларни тузатиш учун қўлланилади. Бунинг учун махсус 
электродлар ишлатилади: чўян қуймалар учун чўян электродлар, пўлат 
қуймалар учун – махсус таркибли элекиродлар. Чўян қуймалар 
пайвандлашдан олдин 350-600
0
С гача қиздирилади, пайвандлашдан кейин 
секин совитилади. Кесиб яхши ишланиши учун қуймалар термик ишланади – 
бўшатилади. 
Назорат саволлар 
1.
Қуйма олиш усуллари ва уларнинг афзаллик, камчилик 
томонлари. 
2.
Қандай омиллар қуйма усулини танлашга таъсир қилади? 
3.
Қуйма қотишмаларга қандай талаблар қўйилади? 
4.
Оқувчанлик, киришувчанлик, дарз кетишига мойиллик, ликвация 
деганда нима тушунилади? 
5.
Қуйма хомакини лойихалашда асосий тавсияларни айтиб беринг. 
6.
Қуйма хомакиларда учрайдиган асосий нуқсонларни ва уларни 
йўқотиш усулларини айтиб беринг. 
7.
Қуйма пўлат ва чўянлар қандай хоссаларга эга? 
8.
Қуйма алюминий қотишмалари қандай хоссаларга эга? 
9.
Мис асосида қуйма қотишмалари қандай хоссаларга эга?