Ўзбекистон республикаси олий ва махсус таълим вазирлиги

махсус хоссали пўлатлар
дан (оловбардош, 
кислоталар таъсирига чидамли, коррозиябордош ва ҳ.з.) ҳар хил агрессив 
муҳитларда, юқори температурали муҳитларда, мураккаб юкланишда 
ишлайдиган деталлар тайѐрланади.
Пўлатнинг қуймакорлик хоссалари чўяндан паст бўлса хам, пўлатдан 
тузилиши, массаси ва девор қалинлиги хилма-хил бўлган мураккаб қуймалар 
тайѐрланади. Термик ишловдан кейин конструкцион легирланмаган пўлат 
етарли даражада юқори механик хоссаларга эга бўлади. 
Легирланмаган 
конструкцион 
пўлатнинг 
оқувчанлиги 
кулранг 
чўянлардан ўртача икки баробар кам, углерод фоизи ошиши билан 
оқувчанлик ошади. 15Л, 20Л маркалари камуглеродли пўлатлар унча 
мураккаб бўлмаган пайванд-қуйма деталларни тайѐрлашда ишлатилади, 
чунки бу пўлатларнинг оқувчанлиги паст. Массаси ва шакли хилма – хил 
шаклдор қуймалар асосан 25Л, 30Л, 35Л, 40Л маркали ўрта углеродли 
пўлатлардан тайѐрланади. 
2.4.
 
 ҚУЙМА ХОМАКИЛАРНИНГ КОНСТРУКЦИЯСИГА 
ҚЎЙИЛАДИГАН ТЕХНОЛОГИК ТАЛАБЛАР 
 
Қуймалар ўлчамларининг четга чиқишига кўра учта аниқлик синфига 
бўлинади. Аниқлик синфи асосан қолипни тайѐрлаш ва қуймани қуйиш 
усулини белгилайди:

аниқлиги 
бўйича 
биринчи 
синф
даги 
қуймалар 
олинади, 
қачонкиқуймалар металл қолипга қуйилса, қуйма қолипдан машиналар 
ѐрдамида олинса ва металл нам ѐки чала қуритилган қолипларга қуйилса. Бу 
усул кўплаб ишлаб чиқаришда ҳамда мураккаб, юпқа деворли қуймаларни 
сериялаб ва доналаб ишлаб чиқаришда қўлланилади; 

аниқлиги бўйича иккинчи синф
даги қуймалар олинади, қачонки 
ѐғочдан тайѐрланган, металл плитага ўрнатилган модел ишлатилса ва 
қолипдан қуйма механик усулида олинса ҳамда металл нам ѐки чала 
қуритилган қолипларга қуйилса. Бу усул қуймалар сериялаб ишлаб 
чиқаришда қўлланилади. 
