Ўзбекистон республикаси олий ва махсус таълим вазирлиги

1.4.
 
Хомакиларни лойиҳалаш ва ишлаб чиқариш. 
Моддий техник база барча халқ хўжалигининг барча тармокларини,
шу 
жумладан 
машинасозликни 
ривожлантиришни 
таъминлайди. 
Машиналарни ишлаб чикаришни такомиллаштириш ва ривожлантиришнинг 
асосий йўналиши, бу материал ва энергия ҳамда мехнат сарфини 
камайтирадиган, меҳнат унумдорлигини оширадиган ва меҳнат шароитини 
яхшилайдиган, атроф-мухитга зарарли таъсирларни бартараф этадиган янги 
технологик жараѐнларни яратиш ва ишлаб чикаришни самарадорлигини 
оширишдир. 
Машинасозликнинг энг мухим вазифаларидан бири бу 
хомакини аниқ ўлчамларда ва кам харажат қилиб ясаш орқали механик 
ишлов беришга кетадиган сарфни камайтиришга эришишдир. 
Бугунги кунда босим билан ишланган хомакиларнинг тахминан 40 % 
болғалаб олинган поковкаларга, қолганлари штампланган поковкаларга 
тўғри келади. Шунингдек болғаланган ва штампланган деталларнинг 
оғирлиги 20 % ни ташкил этади. 
Металлни ишлатиш коэффиценти (МИК) 0.55 – 0.6 дан ошмаслигини 
ҳали ҳам асосан деталлар кесиб ишлаш орқали олиш билан тушунтириш 
мумкин. 

---

13 
Мухандислик технологиясининг асосий вазифаларидан бири кам 
чикиндли ва чиқиндисиз технологик жараѐнларга ўтишдир. 
Курс давомида талабалар: 
– машина деталлари ва хомакиларни олишнинг замонавий усул ва 
ускуналарини билиш; 
– бажара олиши: 
а) муайан ишлаб чиқариш шароитида ишлаб чиқаришнинг энг мақбул 
ва рационал усулини танлаш; 
б) дастлабки механик ишлов беришда базалаш схемасини ҳисобга олган 
ҳолда жоизлик ва ўлчамлар тўғри қўйилган хомаки чизмасини ишлаб 
чиқиш; 
в) қуйиш ва болғалаш ускуналарининг конструкциясини (конструктив 
схемасини) ишлаб чиқиш. 
1.4.1. Хомакиларни танлашнинг умумий қоидалари.