Ўзбекистон Республикаси Олий ва махсус ўрта таълим вазирлиги олий ўқув юртларининг талабалари учун дарслик сифатида тавсия этган

масаласи ҳақида
Изопрен табиий каучукнинг мономери эканлиги аниқланганидан буён кўп ўн йилликлар давомида изопренни полимерлаб, табиий каучук хоссаларига эга синтетик каучук олишга эришилди. Бироқ эндгина бу интилишлар муваффақият қозонди ва изопрен каучук ишлаб чиқариш жуда тез ўса бошлади - мамлакатимизда тўққизинчи беш йиллик давомида кўп янги қурилмалар барпо этилди.
Изопрен каучук синтез қилиш саноатининг узоқ вақт тўхтатилиб қолиши нима билан тушунтирилади? Иккита асосий сабабни айтиш мумкин: биринчидан қулай ва арзон хом ашёдан изопрен ишлаб чиқариш усули йўқ эди ва иккинчидан изопренни полимерлаб стереорегуляр маҳсулот ҳосил қилиш методи маълум эмас эди.
Изопрен ишлаб чиқариш йўлларини ахтариш дастлаб хом ашё сифатида ацетон, ацетелин, формальдегид, изобутилен ҳамда бошқа қимматбаҳо маҳсулотлар талаб қилинадиган усуллари яратишга олиб келади. Йўлдош нефть газлари ва нефт фракцияларидан фойдаланиш асосида бу масала муваффақиятли ҳал этилди. Кўп минг тоннали маҳсулот ишлаб чиқаришни шундай замин асосида ривожлантириш мумкин.
Стереорегуляр цис-1,4- полизопрен ҳосил қиладиган катализаторлар топилишидан кейин иккинчи масала ҳал этилди. n (СН₂ қ С - СН қ СH₂)  (- CH₂ – C қ CH – CH₂ - ) _n

СН3 CH3

16-§. Парафин ва олефин углеводородларни дегидратлаб изопрен олиш

Изопрен ҳосил қилиш реакциялари қайтар, эндотермик ва мураккабдир. Изопрендан катализатор иштирокисиз н-амиленлар, ҳалқали бирикмалар ва бошқа маҳсулотлар ҳосил бўлади. Селектив таъсирга эга катализаторлар иштирокида изоамиленлар аралашмаси ҳосил бўлади.
СН₃ - СН - СH₂ – CH₃  C₅Н₁₀ + H₂ - Q (1)

СН3
Изоамиленларни дегидратлаб 2-метил-1,3-бутадиен (изопрен) олинади:
С₅Н₁₀  СН₂  С – CH  CН₂ + H₂ - Q (2)

СН3
Биринчн реакциянинг мувозанати (ёрдамчи реакцияларни ҳисобга олмасдан ҳисоблаш маълумотларига қараганда) қуйидаги сонлар билан характерланади(35жадвал):