Ўзбекистон республикаси олий ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент молия институти

50 
3.2-чизма. Илмий тадқиқотларни ташкил этиш жараёнлари 
Чизмадан кўрниб турганидек илмий тадқиқотларни ташкил этиш 
жараёнлари, асосан, ахборот йиғиш ва вазиятни таҳлил этиш имконини 
бериш билан бирга бошқарув қарорларини қабул қилиш зарурияти 
режалаштирилган тарзда ёки режалаштирилган параметрлардан четга чиқиш 
ҳолатлари юз берганлиги тўғрисида тўсатдан муаммоли вазиятнинг вужудга 
келганлиги ва уни бошқарув қарорларини қабул қилишда бошланғич манба 
ҳисобланади. 
Жамиятнинг ижтимоий ва маданий ривожланишида илм-фан жуда 
катта таъсир ўтказади. Илмий-техника тараққиётини илм-фаннинг 
ривожланишисиз тасаввур қилиш қийин. Илмий-техника тараққиёти ўзига 
фанни, техникани ва ишлаб чиқаришни бирлаштиради. Бу ўринда илм-фан-
йўналтирувчи 
омил, 
техника-илмий 
фаолиятнинг 
натижаларини 
ўзлаштиради, ишлаб чиқариш бўлса тадбиқни кўп сонли тарзда амалга 
оширади. 
Илм-фан соҳасида объектлар ва ходисалар тизимли ёндошув тарзида 
ўрганилади. Фан жамиятимиз ҳаётида жуда катта аҳамият касб этади. Илм-
фан халқ хўжалиги билан бутунлай бирлашиб кетган ва барча тармоғида 
Муаммони аниқлаш 
Малумотлар тўплаш 
Бирламчи маълумотлар 
Иккиламчи маълумотлар 
“Дала тадқиқотлари” 
“Кабинет тадқиқотлари” 

---

51 
қўлланилади. Олий ўқув юрти фани ҳам катта аҳамиятга эга: агар 
ўқитувчиларга ўзининг илмий салоҳиятини ривожлантиришга ёрдам берса, 
талабалар учун мураккаб илмий дунёнинг катта йўлини очиб беради. 
Илмий тадқиқотни муваффақиятли бажариш шартлари: 
 Мавзунинг муҳимлиги, уни англаб олиш заруриятини идрок этиш, 
вужудга келадиган саволларга жавоб беришга интилиш; 
 Умумий тайёргарлик – тадқиқот услубларини эгаллаш даражаси; 
 Тадқиқот дастурини ишлаб чиқиш маҳорати, предметни 
аниқлайбилиш, «масалага оид адабиётлар» билан ишлаш, фаразларни 
илгарисуриш, 
мақсадларни 
қўйиш 
ва 
амалга 
ошириш 
ва 
тадқиқотчиликҳисоботини расмийлаштиришгача бўлган ҳоказо ишлар.