Ўзбекистон республикаси олий ўрта махсус таълим вазирлиги тошкент молия институти

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

146 
ГЛОССАРИЙЛАР 
 
Атамани ўзбек 
тилида 
номланиши 
Атаманинг 
ингилиз 
тилида 
номланиши 
Атаманинг 
рус тилида 
номланиши 
Атаманинг маъноси 
Адаптация, ёки 
мослаштириш
Adaptation 
Адаптация 
акс эттиришнинг алоҳида шакли, ички ва ташқи 
муҳит ўртасида динамик мувозанат ўрнатувчи 
жараён 
Башорат (илмий)
Prediction
Прогноз 
(научных)
илмий билимнинг ривожланишини объектив, 
теран ва ҳар томонлама таҳлилдан ўтказишга 
асосланган фаннинг келажаги, илмий ёки 
техникавий кашфиёт ҳақидаги ахборот 
Верификация
Verification
Верификация 
эмпирик маълумотлар ёки назарий қоидалар 
асосида илмий гипотезанинг ҳаққонийлигини 
аниқлаш мантиқий-методологик жараёни 
Гипотеза 
Hypothesis
Гипотеза 
шартли-қатъий ақлий хулоса чиқариш схемаси 
бўйича мантиқан таърифланадиган илмий хулоса 
бўлиб, бунда маълум фаразни тасдиқлаш ёки 
инкор этиш талаб этилади 
Гносеология 
 
Гносеология 
фалсафа ва фандаги билиш назарияси 
Диссертация 
Dissertation
Диссертация 
лотинчадан таржимаси – тадқиқот, мулоҳаза - 
муайян илмий (академик) малакани (даражани) 
олиш мақсадида махсус тайёрланган, оммавий 
муҳокамага ва ҳимояга қўйиладиган асар 
Диалектика
Dialectics
Диалектика 
борлиқдаги нарсалар ва ҳодисаларнинг умумий 
алоқадорлиги ривожланиши ва янгиланишини 
эътироф этишга асосланган ижодий билувчи 
тафаккур назарияси ва методи 
Дедукция 
Deduction
Дедукция 
умумийдан 
хусусийга 
бўлган 
мантиқий 
хулосаларга асосланади 
Идеаллаштириш 
Idealising
идеализировать 
назарий ва эмпирик билимни тузиш ва унинг 
фаолият кўрсатиш хусусиятини очиб берувчи 
илмий метод, фикрий конструкция 
Ижод
Creative work
 
янгилик яратиш бўйича конструктив фаолият 
Интуиция
Intuition
Интуиция 
ақлий мушоҳада юритиш орқали далил-исботларга 
таянмайдиган янги билим олиш 
Индукция 
Induction
Индукция 
дедукцияга 
қарама-қарши 
бўлиб, 
мантиқий 
хулосалар хусусийдан умумийга томон амалга 
оширилади 
Интерпретация 
Interpretation
Интерпрета 
ция 
талқин қилиш, бирон-бир нарсанинг мазмунини 
очиб бериш, у ёки бу тушунча, матн, илмий 
асарни тушунтириш 
Интеллект 
Intellect
Интеллект 
шахснинг янги билим ва кўникмаларни тез ва осон 
ўзлаштириш, ностандарт вазиятдан чиқиш йўлини 
топиш ва бошқа шунга ўхшаш қобилиятларида ўз 
аксини топадиган билиш қобилиятлари тизими