Ўзбекистон республикаси олий мажлис сенати аграр, сув хўжалиги масалалари ва экология

 
Иссиқхона шароитидаги бодринг ўсимлигида ўргимчакканага қарши олтинкўзни
самародорлиги. 
Шундай қилиб, ўргимчакканани иссиқхоналарда сонини бошқаришда энтомофагнинг аҳамияти 
катта бўлиб, ўсимликда зараркунанданинг миқдорини иқтисодий ҳавфлилик чегара сонидан паст ҳолатда 
ушлаб туриши, ҳосилни пестицидлардан холи ва экологик соф холдаги махсулот етиштириш имконини 
беради.
Фойдаланилган адабиѐтлар 
1.
Ортиқов У.Д. Иссиқхона сабзавот (памидор) экинлари зараркунандалари ва уларга қарши 
биологик кураш усуллари. Узбекистан : Дисс. автореф...,қ.х.ф.н.-Ташкент: 2007
 
2.
Рашидов, Кимсанбаев, Сулайманов и др. «Требования к биологическим средствам 
(энтомофагом) борьбы с вредителями сельскохозяйственных культур и методы их контроля. – Ташкент.-
2007.- 19с. 
 
СОЛЯРИЗАЦИЯ ВА СИДЕРАЦИЯНИНГ ВИЛТ КАСАЛЛИГИНИ ҚЎЗҒАТУВЧИЛАРИГА 
ҚАРШИ САМАРАДОРЛИГИ 
 
Г.Турамуротова, А. Марупов
Ўсимликларни ҳимоя қилиш ИТИ 
 
Кириш. 
Кейинги йилларда Бухоро ва унга қўшни бўлган вилоятларда ғўза ниҳолларини тупроқ 
замбуруғи бўлган фузориоз билан касалланиши натижасида ўсимликлар нобуд бўлиб, кўчат қалинлигини 
камайишига олиб келмоқда. Июл ва август ойларида касалланган ўсимликлардан олинган ҳосилни тола 
кўрсатгичлари ва чигит сифатини ѐмонлашиши кузатилмоқда (Марупов, 2008). 
Ғўзани бир далада кўп йиллар давомида такрорий экиш ва вилт билан касалланадиган бошқа тур 
ўсимликларни шу далада етиштириш, ҳамда фермер хўжаликларида вилтга қарши тавсияларга амал 
қилмаслик натижасида, замбуруғ спораларини тупроқнинг ҳайдов қатламида кўпайиб кетишига, янги тур 
ва ирқларини пайдо бўлиши ва яратилган янги навларга мослашишига олиб келади (Tarr, 1972; 
Мирпулатова, 1973; Марупов, 1993; 2017, Marupov et al., 2013). 
Шунинг учун тупроқда вилтни қўзғатувчисини йўқ қиладиган радикал усулларни қўллаш долзарб 
масалалардан бири ҳисобланади. 
Н.С. Мирпулатова (1973), маълумотларига кўра асосан вилтни қўзғатувчилари ҳайдов қатламининг 
5-25 см чуқурлигида бўлади. Вилт замбуруғларининг фаолияти учун қулай харорат 24-28
0 
С бўлиб, 30
0 
С 
дан юқори бўлган ҳароратда улар ўз фаолиятини тўхтатади. 
Тупроқда вилтни қўзғатувчисини йўқ қиладиган радикал усуллардан бири Katan, J. ва J.E. De Vay 
(eds.), 1991 таклиф қилган соляризация усулидир. Бу усулда тупроқ, ўлчами 0,038- 0,05 мм ли бўлган 
плѐнка билан 7-8 ҳафтага ѐпилганда, тупроқ ҳарорати 5-10 см чуқурликда 42-55
0 
С ва 45 см чуқурликда 
32-37
0 
С ни ташкил қилган. Бундай юқори ҳароратда тупроқда вилтни қўзғатувчиларини нобуд бўлгани 
кузатилган. 
Бу усул тупроқ патогенлари, ҳашоратлари ва бегона ўтларига қарши АҚШ, Исроил, Австралия, 
Испания ва бошқа мамлакатларда кенг қўлланилади. 
Ўзбекистонда бу усул илгарилари қўлланилмаган.