Ўзбекистон республикаси олий мажлис сенати аграр, сув хўжалиги масалалари ва экология


Тажрибада ўрганилган Манзара 2 нави кўчатидани экилганда 2,0ц/га уруғ олинди



Download 7,25 Mb.
Pdf ko'rish
bet312/368
Sana30.04.2022
Hajmi7,25 Mb.
#598631
1   ...   308   309   310   311   312   313   314   315   ...   368
Bog'liq
1 Toplam Senat 2018

 
Тажрибада ўрганилган Манзара 2 нави кўчатидани экилганда 2,0ц/га уруғ олинди. 
 
1-жадвал 
Газон ўт навларининг уруғ ҳосилдорлиги, ц/га (2015й) 
Вариант 

 
Навлар
 
Экиш усули
 
Такрорланишлар
 
Ўртача
 
I
 
II
 
III
 
1
 
Манзара-1
 
уруғидан
 
 
 
 
 
2
 
Манзара-1
 
кўчатидан
 
 
 
 
 
3
 
Манзара-2
 
уруғидан
 
 
 
 
 
4
 
Манзара-2
 
кўчатидан
 
2,05
 
1,97
 
1,99
 
2,00
 


307 
2-жадвал 
Газон ўт навларининг ўстириш 2 йилдаги уруғ хосилдорлиги. ц/га (2016 й) 
Вариант 
№ 
Навлар 
Экиш усули 
Такрорланишлар 
Ўртача 

II 
III 

Манзара-1 
Уруғидан 
1.48 
1.46 
1.47 
1.47 

Манзара-1 
Кўчатидан 
1.51 
1.53 
1.50 
1.51 

Манзара-2 
Уруғидан 
2.0- 
1.97- 
1.99- 
1.98 

Манзара-2 
Кўчатидан 
2.2 

2.1 
2.3 
2.2___ 

Тажрибанинг 2016 ва 2017 йилларда газон уруғ ҳосилдорлиги 1-жадвалда келтирилган. Ушбу 
жадвал маълумотларининг кўрсатишича газон ўт навларининг уруғ ҳосилдорлигига газон ўтларининг 
биологик хусусиятларига боғлиқ ҳолда вужудга келди .
 
2016 йилда тажрибада ўрганилган Манзара 1 нави дан ўртача 1,47-1,51 ц/га Манзара 2 навидан 
1,98-2,20 ц/га. 2017 йилда эса Манзара 1 навида 1,53-1,57ц/га, Манзара 2 навида 2,17-2,22 ц/га ҳосил 
олинди.
 
3.жадвал 
Газон ўт навларининг ўстириш 3 йилдаги уруғ хосилдорлиги. ц/га (2017й) 
Вариант 
№ 
Навлар 
Экиш усули 
Такрорланишлар 
Ўртача 

II 
III 

Манзара-1 
Уруғидан 
1,54 
1,50 
1,58 
1,56 

Манзара-1 
Кўчатидан 
1,56 
1,58 
1,58 
1,57 

Манзара-2 
Уруғидан 
2,20 
2,22 
2,23 
2,21 

Манзара-2 
Кўчатидан 
2,25 
2,18 
2,23 
2,22 
Фойдаланилган адабиѐтлар 
1.
Мирошниченко Е.Я. «К результатам исследований по интродукции газонных растений в Сибири, 
Включая растения природной флоры Сибири для зеленого строительства». Новосибирск «Наука», 1972г., 
стр. 80-115.
 
2.
Огневая А.А. «Устройство и содержание газонов», В кн. «Озеленение и развитие 
промышленного цветоводства в Казахстане», Алма-Ата 1974 г., стр. 18-42.
 
3.
Астанов Р.А., Норкулов У., Музафарова Д. ―Газонда бегона ўтлар‖ Тошкент. Ўзбекистонда аграр 
соха ахборотномаси. Ж Тошкент 2006 №2 (24) 120-121 бетлар.
 
 
ФУЗАРИОЗ КАСАЛЛИГИНИНГ ТУРЛИ МУДДАТЛАРДА ЭКИЛГАН МОШ 
ҲОСИЛДОРЛИГИГА ТАЪСИРИ 
Ж.Х.Рахмонов, Э.Каюмова, *М.Сатторова, *Д.Пирмаматова. 
ЎҲҚИТИ, ТДАУ*
Дуккакли дон экинларидан мош агрономик нуқтаи назардан юқори аҳамият касб этиб, барча 
экинлар учун энг яхши ўтмишдош ҳисобланади, тупроқда туганак бактерияларни тўплаб, органик моддага 
бойитади. Бу эса атроф муҳитни, айниқса тупроқни муҳофаза этиш борасида муҳим аҳамият касб этади. 
Ҳ. Отабоева
 
маълумотларига кўра Ўзбекистонда мош навларидан ―Победа-104‖, ―Радость‖, 
―Наврўз‖, ―Қаҳрабо‖ районлаштирилган. Мош кузги дон экинларидан, картошка, сабзавот, маккажўхори, 
шоли ва бошқа экинлардан бўшаган ерларга экилади. Баҳорда экиш учун кузда ҳайдалади, эрта баҳорда 
борона қилинади. Экишгача бегона ўтлар кўпайиб тупроқ қотиб қолган бўлса ѐппасига культивация 
қилинади. Анғизга экилса олдинги экиннинг ҳосили йиғилиб, ер суғорилади. Ер етилганда 22-25 см 
чуқурликда ҳайдалади. Ер ҳайдашдан олдин гектарига 40-60 кг соф модда ҳисобида фосфор ва 20-40 кг 
калий солинади. Шоналаш ва гуллаш даврида 20-30 кг фосфор ва 10-20 кг калий солинади. Тупроқда 
чиринди ва азот миқдори кам бўлса азотли ўғитлар қўлланилади. Азотли ўғитларни экишдан олдин ва 
ўсув даврида солиш мумкин, нормаси 20-30 кг. Агар азотли ўғитнинг нормаси ошиб кетса биологик азот 
ўзлаштирилмайди. 
Мош апрель ойининг охирида ѐки май ойида ва такрорий экин сифатида июн ойининг охирида кенг 
қаторлаб экилади. Қатор ораси 60 см, экиш тизими 60х20, 60х15 бўлади. Экиш нормаси 0,25-0,40 млн.дона 


308 
уруғ экилади. Мош дон сеялкаларида экилади, оддий ловия эса маккажўхори ѐки чигит экадиган 
сеялкаларда экилади, экиш чуқурлиги 3-5 см бўлади. 
Турли экиш муддатлардава ҳар хил экиш схемалари бўйича тажрибаларни 2017 йил Тошкент 
вилоятининг Қибрай тумани ЎзЎҲҚИТИ тажриба майдонида олиб борилди. Тажриба майдонида мошнинг 
районлашган Наврўз нави экилиб, 1-нчи муддат 10 март санасида ва 2-нчи муддат 15 апрель санасида 
уруғлар 30х10х1; 30х15х1; 30х20х1; 45х10х1; 45х15х1; 45х20х1; 60х10х1; 60х15х1; 60х20х1 схемаларда 
экилди. 
Тажрибамизда кузатувлар ниҳоллар пайдо бўлганда, гуллашда ва ҳосил йиғишда ўтказилди 
Чумаков (1974). Тажрибамизда 1-нчи ва 2-нчи муддатда экилганда мошда илдиз чириш, фузариоз сўлиш, 
ун шудринг, антракноз касалликлари кузатилди. Кузатилган касалликлардан энг кўп тарқалгани фузариоз 
сўлиш эканлиги олиб борилган тадқиқотларимизда аниқланди. 
Фузариоз сўлиш касаллиги 1-нчи муддатда 60х15х1 ва 60х20х1 схемаларда экилган мошни соғлом 
ўсимликлари бўйи 89,0-89,6 см бўлган бўлса, фузариоз сўлиш билан касалланган ўсимликларида эса 38,3-
40,6 см ни ташкил этди. Шохланиш сонида ҳам 60х15х1 ва 60х20х1 схемалардаги соғлом ўсимликда 3,9 
донани, фузариоз сўлиш билан касалланган ўсимлигида 2,6-2,8 донагача бўлганлиги, дуккаклар сони 
соғлом ўсимликда 66,6 донадан 68,6 донагача бўлди, касал ўсимликларида эса 30,4-31,5 донагача бўлди. 
1000 дона дон оғирлиги бўйича барча схемалардаги кўрсаткичлар деярли бир хил бўлди. 
Тажрибамизда 2-нчи муддат 15 апрелда экилган соғлом мош ўсимлигини бўйи, экиш схемаларида 
юқори кўрсаткични 30х20х1, 60х10х1, 60х15х1, 60х20х1 бўлиб, 94,9-95,7 ва 95,9-96,8 см ташкил этди. 
Фузариоз сўлиш билан касалланган ўсимликларида эса бу кўрсаткич 33,0-37,8 см бўлди. Шохланиш 
сонида эса барча схемада экилган мошнинг соғлом ўсимликларида 4,0 донадан 4,8 донагача бўлган бўлса, 
касалланган ўсимликларида эса 2,2 донадан 2,8 донагача бўлди. 
Иккинчи муддатда экилган мошнинг энг асосий кўрсаткичларидан яъна дуккаклар сони 
ҳисоблаганимизда 60х15х1 ва 60х20х1 схемаларда экилгандаги соғлом ўсимликларининг дуккаклар сони 
74,6 донадан 75,8 донагача бўлди. Бу схемаларнинг касалланган ўсимликларида эса дуккаклар сони 10,6 
донадан 14,2 донагача бўлганлиги олиб борилган тадқиқотларимиздавомида кузатилди. 
Фузариоз сўлиш касаллигини 1000 дона дон оғирлигига таъсирини соғлом ўсимликларда 
ҳисоблаганимизда 60х15х1 схемада 69,4 г ни ташкил этган бўлса, касал ўсимлигидан олинган 1000 дона 
дон оғирлиги 31,4 г ни ташкил этди. Кейинги 60х20х1 схемадаги соғлом ўсимликларидан олинган уруғ 
вазни 69,8 г, касал ўсимлигидан олингани эса 30,5 г бўлди. 
Олиб борилган тадқиқотларимиздан хулоса қилиб айтадиган бўлсак мош экини учун экиш муддати 
деб 2-нчи муддатни айтсак бўлади. Сабаби тажрибамизда бу муддатда экилган ўсимликларнинг генератив 
органларини ривожланиши 1-нчи муддатда экилганга нисбатан яхши ривожланиб, ҳосилдорлиги юқори 
бўлиши аниқланди. Экиш схемаси бўйича эса нисбатан фузариоз сўлиш билан кам касалланган ва яхши 
ривожланган ўсимликлар 60х10х1, 60х15х1 ва 60х20х1 схемаларида экилганда олиб борилган 
тадқиқотларимизда кузатилди. 
Хулоса қилиб айтганда замбуруғли касаллик турларини баҳорда биринчи экинда мошда 
кузатганимизда барча касалликлар баҳорда экилганда юқори бўлганлиги кузатилди. Бунинг асосий 
сабабларидан бири баҳорда ѐғингарчилик кўп бўлиб, тупроқ намлигини юқори бўлиши, ҳаво 
ҳароратининг қулай бўлиши замбуруғларнинг ривожланишига шароит яратади. Кузатилган касалликка 
агротехник кураш усуллари билан бир қаторда, юқори самарали, ўта таъсирчан, атроф муҳитга кам таъсир 
этадиган уруғдорилагич препаратларни қўллаш натижасида юқори самарадорликка эришиш мумкин. 

Download 7,25 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   308   309   310   311   312   313   314   315   ...   368




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish