Ўзбекистон республикаси олий мажлис сенати аграр, сув хўжалиги масалалари ва экология

Саволлар: 
1. Муаммо нимадан иборат? 
2. Бегона ўтларни Республикамиз ҳудудида кўпайиб кетмаслиги учун қандай тадбирларни амалга 
ошириш лозим? 
3. Сиз бу муаммога қандай ечимлар таклиф қиласиз? 
Манба
: Зокиров, Эрматов, Ҳамраев, Хасанов ва бошқаларнинг. Бегона ўтлар қишлоқ хўжалиги 
экинларини ўсиши ва ривожланиши таъсири бўйича адабиѐтлари. 
Талабалар учун кўрсатмалар: 
1. Кейс моҳиятини етарлича англаб олинг. 
2. Муаммонинг ечимини топишга хизмат қилувчи омилларни аниқланг. 

---

284 
3. Аниқланган омиллар орасидан муаммога барчасидан кўпроқ даҳлдор бўлганомил (ѐки иккита 
омил)ни ажратинг. 
4. Ана шу омиллар асосида ечимни асослашга ҳаракат қилинг. 
5. Ўз фикрингизни баѐн этинг. 
Кейсни ечиш жараѐни: 
1. Талабалар кейс моҳиятини кичик гуруҳда муҳокама қилинади. 
2. Талаба кичик гуруҳ аъзолари билан ҳамкорликда муаммони ҳал этишга замин тайѐрлайдиган 
омилларни аниқлайди. 
3. Муаммони ҳал этишга имкон берадиган омиллардан энг муҳимлари ажратиболинади. 
4. Кичик гуруҳ аъзолари умумий фикр асосида энг мухим омилларни баѐн этади. 
5. Кичик гуруҳларнинг фикрлари таҳлил этилади ва умумий хулоса ясалади. 
Кейснингжавоби
. Карантин хизматини тўғри йўлга қўйиш, уруғлик буғдойларни экишдан олдин 
бегона ўтлар уруғидан текшириш, алмашлаб экиш тизимини тўғри йўлга қўйиш, алмашлаб экиш тизимига 
дуккакли экинларни (беда) киритиш лозим, юқори агротехникага амал қилиш экиш муддатини ўз вақтида 
ва сифатли ўтказиш, бегона ўтларга қарши курашни бегона ўтларнинг дастлабки ривожланиш фазаларида 
ўтказиш каби тадбирларни ўтказиш муҳим. 
Юқоридаги 
кейснинг 
асосий вазифаси дала шароитидаги ҳаѐтий вазиятни батафсил ва тўлиқ акс 
эттиришдан иборат. Ўз моҳиятига кўра, бундай кейс вазиятнинг амалий, яъни «ҳаракатдаги» моделини 
яратади. ―Маданий ўсимликларни бегона ўтлардан ҳимоя қилиш‖ бўйича кейсни ўзига хослиги 
мавсумий 
вақт
талаб қилади. Буни кейс технологияларини амалга оширишда эътиборга олиш зарур. Бундай 
кейснинг ўқув мақсади таълим олувчилар ушбу вазиятдаги билимлар, қобилиятлар ва феъл-атвор
кўникмаларини мустаҳкамлашдан иборат бўлади. Бундай кейслар максимал дала шароитида кўргазмали 
ва батафсил бўлиши керак. Уларнинг асосий мазмуни ўсимликларни ҳимоя қилишни билиш ва оптимал 
фаолиятга доир қобилиятларни ҳосил қилишдир. Гарчи ҳар бир кейс таълим берувчи функцияни бажарса-
да, лекин уларнинг барча қирраларининг турли кейсларда акс этиши даражаси турличадир.
 
Биринчидан, у дала шароитида кўпроқ учрайдиган ва мутахассис ўзининг касбий фаолиятида дуч 
келадиган типовой вазиятларни акс эттиради. Иккинчидан, таълим берувчи кейсда ўқув топшириқлари 
биринчи ўринда турадики, бу унда акс этадиган ҳаѐтнинг анча шартлилик элементига эга бўлишини 
олдиндан белгилайди. ―Маданий ўсимликларни бегона ўтлардан ҳимоя қилиш‖ бўйича кейсни дала 
шароити тамойиллари бўйича қурилади. Шунинг учун уни кўпроқ дала амалиѐти, магистратурада
таълимда қўллаш маъқулдир.