Ўзбекистон республикаси маданият ва спорт ишлари вазирлиги

МУАЛЛИФДАН 
 
Жамият ривожланишининг ҳозирги босқичида ёш спортчи-
ларни тайёрлаш масалалари алоҳида аҳамият касб этиб бормоқда. 
Мамлакатимиз ҳамда чет эл мутахассисларининг қатор тадқиқот-
лари жисмоний тайёргарлик муаммоларига бағишланган. Уларнинг 
кўпчилиги асосан катта ёшли спортчиларда жисмоний сифатларни 
(куч, тезкорлик, чидамлик ва б.) тарбиялаш қонуниятлари юзага 
чиқаришга йўналтирилади. Мазкур қўлланма ёш спортчиларда 
жисмоний қобилиятларни ривожлантириш муаммоларини очиб 
беришга қаратилган. 
Ушбу ўқув қўлланмасида ёш спортчиларни тайёрлаш бўйича 
ҳозирги замон илм ва амалиёт ютуқларига таянадиган замонавий 
билимлар умумлаштирилган. Муаллиф ҳар бир бобни баён этишда ўз 
билим ва тажрибасига асосланади. Ўқув қўлланмасида жисмоний 
тарбиянинг таркибий қисми бўлмиш спортга таъриф берилган. 
Асосий диққат эътибор ёш спортчиларни жисмонан тайёрлаш, 
жисмоний қобилиятларни шакллантиришга қаратилган. Биринчи 
бобда спорт машғулотларининг моҳияти, улар мақсади, вазифалари, 
восита ва тамойиллари очиб берилган. Иккинчи бобда ёш 
спортчиларнинг жисмоний тайёргарлиги баён этилган. Бу ерда 
жисмоний тайёргарликнинг аҳамияти, турлари, вазифа ҳамда 
воситалари батафсил кўриб чиқилган. Жисмоний қобилиятларни
ривожлантиришнинг асосий қонуниятлари ва тамойилларига ҳам 
етарлича ўрин ажратилган. Ёш спортчилар жисмоний қобилият-
ларининг ёшига боғлиқ равишда ривожланиши масалалари ҳам 
чуқур тадқиқ этилган. Шундан сўнг куч, тезлик ҳаракатларини 
мувофиқлаш қобилятларини, эгилувчанлик ва чидамлилик хусусида 
сўз юритилиб, уларни ривожлантириш усулиятлари кўрсатилган. 
Спорт фаолиятида жароҳатланиш тез-тез учраб турадиган ҳодиса, 
шунинг учун муаллиф ёш спортчиларни жисмонан тайёрлаш 
жараёнида жароҳатларнинг олдини олишга доир материалларни ҳам 
тақдим этади. Жароҳатлар юзага келишиниг айрим сабаблари 
кўрсатилиб, уларини бартараф этиш бўйича усулий тавсиялар 
берилган. 
Ўқув қўлланмани яратишда энг сўнгги илмий тадқиқотлар 
натижасида тўпланган маълумотлардан фойдаланилади. Илғор спорт 
амалиёти тажрибалари ёритилган бўлиб, уларнинг умумлашмаси 
мазкур китобнинг мазмунини ташкил этувчи соҳага оид кўпгина 

---

4 
муаммоларни мутлақо янги нуқтаи назардан кўриб чиқиш имконини 
беради. Ўқув қўлланмаси материали таркибига жисмоний тарбия 
назарияси ва усулияти соҳасидаги умумлашган тажрибалар билан 
бир қаторда унинг айрим масалалари бўйича шахсий ишланмалар 
киради. 
Ушбу китобни тайёрлашда яқиндан ёрдам берган кишиларга 
муаллиф чуқур миннатдорчилик билдиради. 
Энг аввало, уни ҳар 
тарафлама қўллаб-қувватлаб турган, қимматли маслахатларини 
аямаган ва бунда юксак даражадаги касбий маҳоратни намойиш 
этган олим педагогика фанлари доктори, профессор, академик, 
Маданият ва спорт ишлари вазирлигининг Спорт таълим 
муассасалари ва фан бошқармаси бошлиғи 
–
Ф.А. Керимовга чексиз 
ташаккур билдиради.
Шунингдек, муаллиф китобнинг юзага 
келишида катта ёрдам берган физика-математика фанлар номзоди 
О.Парпиевга ҳам алоҳида раҳматлар айтади. 
Муаллиф ўз қарашлари ва илмий фаолиятининг шаклла-
нишига таъсир кўрсатган ҳурматли профессорлар: Ю.Ф. Курамшин, 
Ю.В. Верхошанский, Д.Д. Донском, Л.П. Матвеев, В.Н. Платонов, 
А.А. Новиков ва Х. Тунеманга, чуқур миннатдорчилик изҳор этади. 
Мазкур китобни ўзбек тилига ўгиришда ёрдам берганлиги учун 
муаллиф М.С. Айходжаевага алоҳида ташаккур билдиради. 
Китоб муаллифи олдига қўйган вазифани қай даражада 
муваффақият билан бажара олганлиги хусусида ўзи холис мулоҳаза 
юритиши қийин, албатта, шунинг учун у билдирган ҳар бир 
танқидий фикр, истак ёки таклифни самимий мамнуният билан қабул 
қилиб, уларни келажакдаги ишларида албатта эътиборга олган бўлур 
эди. 
Муаллиф
Е-mail: olenka
-
5@ mail. ru