‘zbekiston respublikasi L,1y va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Arpuhodiyon (Анис обыкновенный) -
Anisum vulgare Gaertn.
Arpabodyon Selderdoshlar (soyabonguldoshlar) -
Apiaceae
oilasiga mansub bir yillik o ‘t o ‘simlik hisoblanadi. Poyasi tik o ‘sadi, 
ko‘p qirrali, yuqori qismi shoxlangan, bo‘yi 30-60 sm ga etadi. Ildiz 
oldi va poyasining pastki qismidagi barglari uzun bandli, yumaloq, 
buyraksimon, tuxumsimon yoki b o ‘lakli va yirik tishsimon qirrali, 
o'rta qismidagilari - uzunbandli, uchbo‘lakli (boMaklari rombsi- 
mon), arrasimon qirrali, yuqori qismidagilari qinli, 2-6 b o ‘lakka 
patsimon qirqilgan yoki nashtarsimon bo‘ladi. Barglari poyaga ket- 
ma-ket o ‘mashgan.
Mayda, ko‘rimsiz, oq rangli gullari murakkab soyabonga to ‘plan- 
gan. Mevasi - qo‘shaloq pista. A фabodiyon Rossiya, Ukraina va 
Shimoliy Kavkazda hamda ziravor o ‘simlik sifatida Markaziy 
Osiyoda ko‘p o ‘stiriladi. Arpabodiyonning tibbiyotda mevasi ish­
latiladi. Mevasi tarkibida 67% gacha efir moyi, 8-28,4% yog‘, oq- 
sil va boshqa moddalar bor. Efir moyi 80-90% anetol, 7-10% metil 
xavikol, anis aldegidi, anis kislotasi va boshqa birikmalardan tashkil 
topgan.

---

Mevasi va efir moyi balg'am ko ‘chiruvehi (bronxil, traxcil, larin- 
)’,it, ko‘kyo‘tal, nafas y o ‘llarining yallig‘lanish kasalliklai ula). ichak 
faoliyatini ko‘chaytiruvchi, yel haydovchi (m eteori/in) va surgi dori 
sifatida qoilaniladi. Mevasi ich yumshatuvchi va ko'krak og‘i if'ig a 
qarshi ishlatiladigan choylar-yig‘malar, shuningdek efir moyi, nov- 
shadil, arpabodiyon tomchisi va ko‘krak eliksiri tarkibiga kiradi 
lifir moyi dorishunoslikda dori ta ’mini yaxshilash uchun ishlatiladi.
36-rasm.
Arpabodiyon (Анис обыкновенный) -
Anisum vulgare Gaertn.
Arpabodiyon mevasidan tayyorlanganda m e’da-ichak kasal­
liklarini davolashda hamda ishtaha ochuvchi, balg‘am ko‘chiruvchi, 
yel, o ‘t va siydik haydovchi, terlatuvchi hamda yengil surgi sifatida 
xalq tabobatida qadimdan ishlatilib kelinadi. Shu maqsadlar uchun 
arpabodiyon mevasidan Ibn Sino ham o ‘z vaqtida keng foydalangan.

---

Arpabodiyon mevasi va undan olinadigan efir moyi oziq-ovqat 
sanoatida, efir moyidan ajratib olingan anetol esa parfyumeriyada 
qo‘llaniladi.