Ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалик вазирлиги андижон қишлоқ ХЎжалик институти

 
НАЗОРАТ УЧУН САВОЛЛАР 
 
1.Тўкилган мева териш машиналарининг тузилишини изо ҳлаб 
беринг. 
2.Дарахтдаги мевани авайлаб узиб олиш учун, қандай воситалардан 
фойдаланиш мумкин? 
3.Дарахт вибраторининг тут қичига қандай мақсадда юмшоқ резина 
қопланади? 
4.Титратилаѐтган дарахтдаги мева қандай омил таъсирида узилиб 
тушади? 
5.Пневматик мева тергич қандай ишлайди? 
6.Мева теришда платформадан қандай тартибда фойдаланиш керак?
7.Вибрацион 
мева 
териш 
машинасининг 
чодири 
қандай 
таранглаштирилади? 
8.
Терилган мевани саралаш ва калибрлаш жараѐнининг мо ҳияти 
нимада
? 
Маъруза-8. Токзорларда ишлатиладиган машиналар 
Токзорларда амалга ошириладиган ишларнинг асосий қисми (70— 
80%) қўл меҳнати билан бажарилмо қда. Бу соҳада фаолият 
кўрсатаѐтган фермер хўжаликларидаги меҳнат унумини ошириб, 
маҳсулот таннархини пасайтириш учун узумчиликдаги ишларни 
механизациялаш даражасини кўтариш муҳим аҳамиятга эга 
бўлмоқда. Узумчилик учун тузилган технологик карталарда 100дан 
ортиқроқ операциялар бажарилиши кўзда тутилган. Республикамизда 
узумнинг асосан хўраки навлари ўстирилади ва уларнинг ҳосили 
авайлаб қўлда узиб олинади. Шу сабабли, бу бобда токзорлардаги 
ерга ишлов бериш, касалликларга қарши курашиш, токларни тупроқ 
билан кўмиб-очиш, ўғитлаш ва бошқа ишлар бажарадиган 
машиналар бўйича умумлаштирилган маълумотлар келтирилган. 
Вино ишлаб чиқариш учун этиштириладиган узум ҳосилини 

---

- 65 - 
йиғиштирадиган машиналар тўғрисидаги маълумотлар махсус 
адабиѐтдан олинади. 
Токзорни барпо қилишда тупроққа ишлов бериш
машиналари
Янги ерда токзор барпо қилиш учун у ерга органик ва минерал 
ўғит солиб, плантациябоп плуг билан чуқур шудгорлаб, кейин 
текислаш керак. 
Плантациябоп шудгорлашда тупроқ турига қараб, ерга 60— 80 см 
чуқурликкача ишлов берилади. Оғир тупроқли ерларни ҳатто 100 см 
чуқурликкача ҳайдаш талаб қилинади. Шудгорлашдан олдин ерга 
органик ва минерал ўғит сепилади. Сепилган ўғит шудгорлаш 
жараѐнида тупроққа 20—40 см чуқурликда кўмилади, чунки, 
кейинчалик экилган кўчат илдизига ўғит яқинроқ жойлашган бўлади. 
Қия жойларда агрегатни кўндаланг (горизонтал) йўналишда юрит иш 
маъқул бўлади. Плантациябоп плуглар тўғрисидаги маълумотлар И 
бобда келтирилган. Тоғ олди хўжаликларда тош аралашган оғир 
тупроқли ерни шудгорлашдан олдин махсус чуқур юмшаткич билан 
юмшатиб қўйиш керак. Шудгорланган ер махсус машиналар билан 
текисланганидан сўнг, қабул қилинган экиш схемаси ва суғориш 
йўналишини эътиборга олиб, келгусида турли машиналарни 
(култиватор, пуркагич, платформа...) юритиш имконини берадиган 
кенгликдаги қатор оралиқлари белгиланиб, у ерга кўчатлар экиш 
учун чуқур- чалар тайѐрланади. Чуқурчалар қоида ѐки гидробурғи
ѐрдамида ясалади.