Ўзбекистон республикаси қишлоқ ва сув хўжалик вазирлиги андижон қишлоқ ХЎжалик институти

 
ХУЛОСАЛАР 
 
1.
Катта хўжаликларда этиштирилган кўчатларни машиналар 
ѐрдамида ковлаб олиш тез ва арзон бажарилади. 
2.
Кўчат илдизларининг хоссаларига 
қараб турли ковлаш 
мосламасидан фойдаланиш маъқул бўлади. 
3.
Кўчат ковлашда лемехни тупроққа ботиш даражаси катта 
аҳамиятга эга. 
 
НАЗОРАТ УЧУН САВОЛЛАР 
 
 
1.Бутасимон ўсимлик кўчатларини ковлайдиган лемех ни ма учун 
енли қилинган?
2.Кўчат ковлаш чуқурлигини қандай ўзгартириш мумкин?
3.Ковлаб олинган кўчат илдизларига ѐпишган тупро қни тез 
юмшатиб ажратишнинг моҳияти нимада? 
4.Нима сабабли кўчат ковлайдиган мослама тракторнинг ѐн томонига 
суриб қўйилган бўлади? 
5.Кўчат ковлайдиган машиналар асосан осма турда чи қарилишига 
сабаб нима? 
 
Боғбоп плуглар
Боғлардаги 
дарахтлар 
тез 
ўсиши, 
ривожланиши 
ва 
ҳосилдорлигини ошириш учун, дарахт таги ва ораларидаги тупро ққа 
мунтазам равишда ишлов бериб туриш талаб қилинади. Тўғри ишлов 
берилган тупроқдаги ҳарорат, намлик оптимал меъѐрда сақланиб, 

---

22 
микроорганизмлар 
фаолияти 
яхшиланади. 
Бегона 
ўтлар 
ва 
зараркунандалар камаяди. 
Боғдаги дарахтлар орасидаги тупроққа ишлов беришнинг 
чуқурлиги ва тури у ердаги шароитга қараб белгиланади. Мисол 
учун, олча ва олхўри илдизлари юзаки қатламда ривожланиши 
сабабли, улар экилган жойларга саѐз, аммо, тупро қни кучлироқ 
майдалайдиган машиналар билан ишлов бериш маъқул бўлади. Олма 
ва нок илдизлари чуқур жойлашган бўлади, демак у ерга чуқурроқ 
ишлов бериш мумкин. 
Дарахтлар оралиғидаги тупроққа ишлов беришда ўсимликлар 
илдизи вазангини шикастлантирмасликка, улар атрофида ишлов 
берилмасдан қолган ерни иложи борича камайтиришга, тупро қ 
уюмлари ва керак бўлмаган ариқчаларни ҳосил қилмасликка 
интилиш керак. 
Боғлардаги 
ерга 
ишлов 
беришда 
плуглар, 
юмшаткичлар, 
култиваторлар, тишли ва дисксимон тирмалар, тупро қ фрезалари ва 
бошқа машиналар ишлатилади. Боғдорчиликда ишлатиладиган 
машиналар у ердаги шароитга мосланган бўлиб, дарахт қаторлари 
оралиғидаги тупроққа ишлов бериш жараѐнида четки ишчи қисми 
дарахтдан четлаб ўтадиган қилинади. Боғлардаги ерга оддий 
машиналар билан ҳам ишлов бериш жоиз ҳисобланади, аммо 
дарахтлар атрофида ишлов берилмасдан қоладиган жой жуда кўп 
бўлиб, кейинчалик у ерга қўлда ишлов берилади.