Ўзбекистон Республикаси қишлоқ ва сув хўжалиги Тошкент давлат аграр университети

1.
 
Операцион системани ва буйруқ процессорини вирус 
билан зарарланишдан сақлаш
 
Вируслар билан курашда муҳим воситалардан бири машинани ишга
туширувчи файлларни вируслар кира олмайдиган бўлакларда сақлаш 
ҳисобланади. Бунинг учун сегментларнинг аҳамиятини юқорида кўриб 

---

чиқдик. Лекин операцион системани химоялашда сегментлашнинг аҳамияти 
жуда катта бўлгани учун унга алоҳида тўхталиб ўтамиз. Операцион система ва 
бир қанча утилитларни тў¨ри жойлаштирсак, операцион система ишга тушгач, 
у вирус билан зарарланмаслигини кафолатлаш мумкин. Бунинг учун 
операцион системани химояланган бўлакка, масалан
D
бўлакка жойлаштириш 
зарур. 
Буйруқ процессори файл вируслари учун асосий нишон бўлгани учун, 
уни "нишон" сифатида қолдириш мумкин, лекин уни системани қайта ишга 
туширишда ишлатмаслик зарур. Бир қарашда бу мумкин эмасдек туюлади, 
лекин буйруқ процессорини химояланган бўлакка жойлаштириб, компьютер 
бошлан¨ич ишга тушгандан сўнг, уни виртуал дискка нусҳалаш йўли билан 
бунга эришиш мумкин. Бунинг учун
COMSPEC
ўзгарувчисига мос қийматни 
ўрнатиш лозим бўлади. Виртуал дискнинг буйруқ процессорини сақлаш учун 
ишлатилиши уни ўзига хос химоя воситасига айлантиради, унинг 
зарарланишини осон назорат қилиш ва дискдан уни ўчиришни эса
MSDOS
ни 
қайта ишга туширганда автоматик тарзда бажарилишини таъминлашдан 
ташқари, баъзи программа қобиқларининг ишини тезлаштиради. Бундай холда 
COMMAND.COM
файлини эталон билан даврий равишда солиштириб туриш 
мақсадга мувофиқдир. 
Шуни қайд қилиш лозимки, анча о¨ир холатларда ҳам шикастланган 
маълумотларни тиклаш (жуда бўлмаганда қисман) мумкин. Лекин бу юқори 
малакани талаб қилади. Худди шундай шароитларда архивлаштирилган 
система 
блокларининг 
дискларда 
мавжудлиги 
тиклаш 
ишларини 
енгиллаштиради. Система блокларининг янги архив нусҳалари билан бир 
қаторда системани яхши билувчи, шикастланиш характери ва кўламини 
баҳолай оладиган, система блокларидаги бузилишлар ѐки файл системасининг 
бошқа шикастларини тиклай оладиган программачилар бўлиши ҳам катта 
аҳамиятга эга.