Ўзбекистон республикаси қишлоқ ХЎжалиги вазирлиги

1.2-расм Қишлоқ хўжалигида суғурта муносабатларни янада ривожлантиришнинг объектив зарурлиги²³.

- қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришига инвестиция маблағларини жалб қилишни янада рағбатлантиришда суғурта механизмларини такомиллаштириш зарурияти. Маълумки, охирги йилларда хукуматимиз томонидан қишлоқ хўжалигини ҳар томонлама модернизация қилишга алоҳида эътибор берилмоқда. Бу нафакат қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқаришини техник ва технологик жиҳатдан янгилаш балки хўжалик юритиш ва бошқаришнинг янгича шаклларини жорий қилиш билан ҳам тавсифланмоқда. Бунда қишлоқ хўжалигидаги хатарларни суғурталашда нафақат қишлоқ хўжалигини корхоналарини молиявий барқарорлигини таъминлаш балки суғуртанинг аграр соҳага катта миқдорда инвестицияларни жалб қилишни рағбатлантирувчи механизмларини ишлаб чиқишни ва амалиётга жорий қилишни объектив заруриятга айлантирди;

- аграр секторда турли йўналишлардаги агрокластерлар, кооперацияларни ташкил этилиши, соҳага хусусий секторни янада кенгроқ жалб қилиниши, давлат-хусусий шерикчилик асосидаги корхоналарнинг кўпайиши улар томонидан маълум хатарларга энг таъсирчан бўлган қишлоқ хўжалигига катта маблағларнинг сарфланиши уларни қайтмаслик хавфини суғурталашнинг янги усулларини топишни тақозо қилмоқда;
- инновацион иқтисодиётга ўтиш, илм-фан янгиликларини қишлоқ хўжалигига ишлаб чиқаришига кенг жорий қилиш шаротида инновацион технологияларни жорий этиш жараёнидаги хавфларни суғурталашнинг янги механизмларини амалиётига жорий қилишни зарурият қилиб қўймоқда, жумладан, инновацион жараёнга жалб этилган маблағлар қайтмаслик хавфини суғурталаш, инновацион технологияни жорий этишдан кўзлагнган фойдани ола олмаслик ҳавфини суғурталаш, ягона наъмунада яратилган инновацион ускунанинг зарарланиши ёки йўқотилишни суғурталаш ва бошқалар.
Айтиш жоизки, йилдан-йилга қишлоқ хўжалигида турли хил техноген таъсирлар, табиий хусусиятга эга бўлган фавқулодда ҳодисаларнинг юз бериш частотаси ва ҳажмининг ошиб бориши, экологик ҳолатни ёмонлашуви, шунингдек, илм-фан ва технологияларнинг ривожланиши туфайли тур хил янги ҳавф-ҳатарларнинг пайдо бўлиши ва кўпайишига олиб келмоқда. Лекин, уларни бошқариш ва камайтириш бўйича етарли тажриба шакллантирилмаганлиги ҳам қишлоқ хўжалигини суғурталаш тизимини доимо такомиллаштириб боришни объектив заруриятга айлантирмоқда.
Аграр соҳада турли ҳил тузилмаларнинг (кластер, кооперация ва бошқа) ташкил этилиши, улар билан қишлоқ хўжалиги товар ишлаб чиқарувчилари ўртасидаги ўзаро иқтисодий муносабатларнинг мураккаблашиши, молия бозорларидаги хатарларнинг ортиб бориши ва бошқа сабаблар туфайли агротадбиркорлик фаолиятидаги турли ҳил янги хавф-хатарларнинг пайдо бўлишига олиб келмоқда;
Умуман олганда, қишлоқ хўжалигидаги институционал ўзгаришлар шароитида давлат кўмаги асосида хатарларни суғурталашнинг услубий ва илмий асосларини такомиллаштириш ва қишлоқ хўжалигидаги хатарларни суғурталаш имкониятларидан самарали фойдаланиш механизмларини ишлаб чиқишдан иборат. Қўйилган мақсадларга эришиш учун қуйидаги концептуал йўналишларда илмий ҳамда амалий чора-тадбирлар ишлаб чиқилиши ва амалга оширилиши лозим:

• 
  қишлоқ хўжалигида суғурталаш тизимини ривожлантиришнинг моҳияти ва объектив зарурияти илмий асослаш;
  
• 
  қишлоқ хўжалигида суғурталаш тизимини ривожлантиришнинг ўзига хос хусусиятлари бир тизимга келтириш ва унга таъсир этувчи омилларни илмий асосланган ҳолда таснифлаш;
  
• 
  қишлоқ хўжалигида суғурта тизимининг ҳозирги даражасини ҳар томонлама тахлил қилиш асосида уни янада ривожлантириш бўйича аниқ йўналишларни белгилаб бериш;
  
• 
  қишлоқ хўжалигида суғурталаш тизимини фермер хўжаликларининг молиявий ҳолатига таъсирини ўрганиш ва суғуртанинг рағбатлантирувчи механизмларини такомиллаштириш ҳамда амалиётга жорий этиш;
  
• 
  қишлоқ хўжалигида суғурталаш тизимини ривожлантириш бўйича хорижий тажрибалардан фойдаланишнинг асосий йўналишлари бўйича илмий асосланган тавсиялар ишлаб чиқиш;
  
• 
  қишлоқ хўжалиги корхоналари билан суғурта ташкилотлари ўртасидаги ташкилий-иқтисодий ва ҳуқуқий муносабатларини такомиллаштириш бўйича илмий асосланган тавсиялар тайёрлаш;
  
• 
  қишлоқ хўжалигида суғурталаш тизимини ривожлантиришнинг устувор йўналишлари бўйича илмий ва амалий аҳамиятга молик тавсиялар тайёрлаш ва бошқалар.
  

Ушбу чора-тадбирларни амалиётга жорий этиш агросуғурта тизимини кенг ривожлантириш, қишлоқ хўжалиги корхоналарини молиявий барқарорлигини таъминлашда муҳим аҳамиятга эгадир.