Ўзбекистон республикаси қишлоқ ХЎжалиги вазирлиги тошкент давлат аграр университети

I боб бўйича хулосалар

1. 
   Мазкур тадқиқот ишида мева-сабзавотчилик кластерларини бошқариш ҳамда ривожлантиришда асосий ресурслардан самарали фойдаланиш билан бир қаторда, соҳадаги мавжуд муаммолар ва уларнинг ечимлари бўйича таҳлиллар ўтказилди ва амалий тавсиялар ишлаб чиқилди. Кластерлар, асосан, бир неча турдаги товар ишлаб чиқарувчи эканлиги Ўзбекистон Республикасида қонун йўли билан тақиқланмаган қишлоқ хўжалиги маҳсулоти ишлаб чиқарувчи субъект сифатида эътироф этилди, аҳолини сифатли мева-сабзавот маҳсулоти билан таъминлашдан ташқари аҳоли бандлигини таъминлайдиган ва мустақил бошқарув структурасига эга бирлашма шакли сифатида тадқиқ этилди.
   
2. 
   Мева-сабзавот маҳсулотларини етиштиришда обеъкт, экологик, лойиҳа ва молиявий стратегияси ўрганилиб, кластер стратегиясини шакллантиришда тизим интеграцияси ёндашуви ҳисобга олинган ҳолда таҳлил қилинди ва амалий таклифлар берилди.
   

3.Тадқиқот ишида “мева-сабзавотчилик кластери”, “кластер менежменти” тушунчаларига такомиллаштирилган муаллифлик таърифи берилди, яъни:
Мева-сабзавотчилик кластери – қишлоқ хўжалигида органик, сифатли мева-сабзавот етиштирувчи инновацион боғлам яъни, маҳсулот етиштириш, сақлаш, қайта ишлаш, экспорт қилиш ва аграр сектор корхоналари билан саноатлашган маҳсулот ишлаб чиқариш мақсадида ҳамкорлик асосида фаолият юритувчи субъектлар бирлашувидир.
Кластер менежменти – бу аниқ мақсад йўлида бирлашувчи субъектлар ўртасидаги ташкилий, ижтимоий-иқтисодий муносабатларни замонавий бошқарув усуллари ва тамойиллари асосида бошқариш ҳамда самарадорликни юқори натижаларига эришишнинг асосий омилидир.
4. Мева-сабзавотчилик кластерлари ҳуқуқий ва ташкилий жиҳатдан замонавий тузилмаларига эга бўлган ҳамкорликда фаолият олиб борадиган ва мустақил фаолият олиб борувчи тадбиркорлик фаолиятининг бир кўринишидир. Мева-сабзавотчилик кластерларининг ҳуқуқ ва мажбуриятлари, меҳнат фаолиятлари давлат томонидан ҳимояга олинган. Тадқиқот натижасида мева-сабзавотчилик кластерларини ривожлантиришда энг муҳим омил сифатида давлат томонидан қўллаб-қувватлаш чора-тадбирлари, бозор муносабатларига тез мослаша оладиган ва маҳсулотлар диверсификациясини амалга оширадиган, кўп инвестиция талаб қилмайдиган, эркин рақобатчилик муҳитида бозорда ўз ўрнини топиб, бошқарув шаклини такомиллаштириш орқали кластерларни ривожланишининг назарий ва амалий жиҳатлари асослаб берилди.
5. Мева-сабзавотчилик кластерларини ташкилий-иқтисодий томондан ривожлантириш ва бошқаришда самарадорлигини ифодаловчи натижавийлик билан боғлиқ кўрсаткичлар тизими ва уларни аниқлаш услубиёти ишлаб чиқилди. Бу тизим орқали кластерларда мева-сабзавот маҳсулотлари ишлаб чиқариш ҳажмини кўпайтириш ва унинг иқтисодий самарадорлигини ошириш йўллари таклиф этилди. Шунингдек, ресурс тежамкорлик коэффциенти, инновацияни ялпи ўсиш коэффиценти, ижара ҳақи каби ҳисоблаш усуллари ишлаб чиқилди.