Њзбекистон республикаси ички ишлар вазирлиги

2. Huquqni muhofaza qiluvchi organlarda xizmat intizomini 
huquqiy jihatdan boshqarish 
Ichki ishlar organlarida oddiy va boshliq xodimlarning intizomi 
O‘zbekiston Respublikasining qonunchiligi, qasamyod, nizomlar hamda 
Ichki ishlar vazirining buyruqlarida ko‘zda tutilgan qoidalar o‘z aksini 
topgan.
Ichki ishlar organlarida intizom har bir xodimning yuksak ongliligi, 
mustahkam ishonchi, o‘z xizmat burchi va topshirilgan vazifani chuqur, 
teran anglashi, shaxsiy javobgarlikni his etishi hamda e’tiqodiga 
asoslanadi. Oddiy va boshliqlar tarkibiga xizmat vazifalarini namunali 
bajarganliklari va xizmat jarayonida erishgan yuqori ko‘rsatkichlari uchun 
quyidagi rag‘batlantirishlar beriladi: 
– tashakkurnoma e’lon qilish; 
– pul yoki qimmatbaho sovg‘a bilan mukofotlash; 
– faxriy yorliq bilan taqdirlash; 
– ichki ishlar organlarining ko‘krak nishonlari bilan taqdirlash; 
– navbatdagi maxsus unvonini muddatidan oldin berish; 
– egallab turgan lavozimida ko‘zda tutilgan unvondan bir pog‘ona 
yuqori maxsus unvon berish; 
– 5 kundan oshmagan muddatga qo‘shimcha ta’til berish; 
– faxriy kitobga yozib qo‘yish; 
– ilgari berilgan intizomiy jazoni muddatidan oldin olib tashlash. 
Oddiy va boshliqlar tarkibidagi xodimlar xizmat vazifalarini 
bajarishda ko‘rsatgan mardliklari va jasorati hamda davlat oldidagi 
xizmatlari uchun davlat mukofotlariga taqdim etilishlari mumkin. Oddiy 
va kichik boshliqlar tarkibidagi xodimlarga nisbatan quyidagi intizomiy 
jazo choralari qo‘llaniladi: 
– 
tanbeh (ogohlantirish); 
– hayfsan, qattiq hayfsan; 
– 10 kungacha avaxtada ushlab turish; 
– lavozimga to‘liqsiz layoqatliligi to‘g‘risida ogohlantirish, 
113

---

– lavozimini pasaytirish; 
– kichik boshliqlar tarkibidagi xodimlarning maxsus unvonini bir 
pog‘onaga pasaytirish; 
– ichki ishlar organlaridan bo‘shatish. 
Hozirgi kunda ichki ishlar organlarining rahbariyati oldida turgan eng 
dolzarb masalalardan biri – shaxsiy tarkibni zamon talabiga javob 
beradigan darajada tarbiyalash. Chunki har bir xodim o‘zining kundalik 
amaliy faoliyatida qonunchilikni mustahkamlash uchun barcha kuch va 
vositalarni, imkoniyatlarni ishga solishi, eng avvalo, qonun talablariga 
amal qilishda boshqalarga o‘rnak bo‘lishi shart. Xodimlarning qonun 
talablaridan ozgina chetga chiqishlari ichki ishlar organlarining xalq 
ongidagi obro‘-e’tiboriga va qilayotgan barcha ijobiy ishlariga putur 
yetkazadi. 
Ko‘rilgan chora-tadbirlarga, olib borilayotgan tarbiyaviy ishlarga 
qaramasdan, ichki ishlar organlarining ayrim xodimlari qonunchilikka 
rioya qilmaslik, xizmat intizomini buzish, hatto, jinoyat sodir etish kabi 
harakatlarga yo‘l qo‘yib, militsiya xodimi degan yuksak nomga dog‘ 
tushirgan hollar hamon uchrab turibdi. 
Shaxsiy tarkib o‘rtasida qonunchilik va xizmat intizomini buzish 
hollarining asosiy sabablari yakka tartibdagi tarbiyaviy ishlarning yetarli 
darajada olib borilmayotganligi, rahbar xodimlarning bunday ishlarga 
loqaydlik bilan qarayotganlari, ko‘rilayotgan jazo choralarining ta’sirchan 
emasligi va mavjud jamoat tashkilotining ta’sir imkoniyatlaridan to‘liq 
foydalanmaslikdir. 
Tahlillar shuni ko‘rsatmoqdaki, hozirgi kunda ichki ishlar organlari 
xodimlariga nisbatan qo‘llanilayotgan intizomiy jazo choralaridan 
«tanbeh», «hayfsan», «qattiq hayfsan» kabi choralar o‘z ta’sirchanligini 
yo‘qotib bormoqda. Shu bois, axloq-odob va intizom sudlari 
imkoniyatlaridan samarali foydalanish kerak. Jumladan, axloq-odob va 
intizom sudlarida qo‘llanadigan egallab turgan lavozimini bir pog‘ona 
pasaytirish, maxsus unvonini bir pog‘ona pasaytirish, navbatdagi maxsus 
unvonning berilish muddatini 3, 6, 9 oy, hatto, bir yilga kechiktirish, ish 
haqidan 30 foizdan 50 foizgacha ushlab qolish kabi choralarning ta’siri 
tartib-intizomni mustahkamlashda katta ahamiyat kasb etadi.