Ўзбекистон республикаси ички ишлар вазирлиги а к а д е м и я

қонунлари билан яшайдиган жамоани ташкил этадилар. Бун­
дай руҳлар одатда инсонларга ёрдам берадилар, фақат одам­
ларнинг айби билангина уларга ёмонлик қилишлари мумкин.
Нариги дунёда руҳ фаолиятининг давом эттирилиши тўғри-
сидаги ғоя таъсирида вафот этган кишини ҳаётлигида тўпла-
ган бойликларининг бир қисми билан қўшиб кўмиш мароси-
ми вужудга келган. Кейинчалик марҳумга нафақат бойликла­
рининг бир қисми, балки хизматкорлари, яқин кишилари
ҳам қўшиб кўмилган. Одатда марҳумга қўшиб кўмиладиган
хизматкорлар бегона кишилар бўлган. Бундай тартиб қабила
бошлиқлари ва ҳатго оддий кишиларнинг \ам нариги дунёга
хизматкори билан кетишларига имконият деб \исобланган.
Катга миқдордаги бойликларнинг марҳум билан қўшиб
кўмиб юборилиши ва одамларни қурбонлик қилиш қабила
ичидаги ўзаро муносабатларга салбий таъсир этган, қўшни
қабилалар билан алоқаларни издан чиқарган. Шу боис руҳ-
нинг нариги дунёдаги саргузаштлари тўғрисидаги ғоя тако-
миллаштирилган ва фазилатли яшаш тириклар учун муҳим-
роқ эканлиги ҳақида ғоя ишлаб чиқилган. Кейинчалик руҳ-
нинг нариги дунёдаги такдири кишининг тириклигидаги хиз­
матлари билан белгиланадиган бўлган, Ушбу ақидага биноан
нариги дунёда роҳат-фароғат ҳаммага насиб ҳам қилавермай-
ди, балки унга ҳаётини фақат ўзининг элатига хизмат қилишга
бағишлаган, душманларга қарши курашган, барча урф-одат-
лар ва дин талабларини муқаддас билиб, уларни сидқидил-
дан бажарган кишилар эришишлари мумкин ва халқига хиё­
нат қилган сотқинлар, фақат ўзини ўйлаб яшаган бефарц ва
заиф одамларнинг руҳлари абадий қийноққа дучор қилинади
ёки зулматга ғарқ бўлиб кетади, деб ҳисобланган.
Ибтидоий дин шакллари каби афсона ҳ«ам катта ахамият­