Ўзбекистон республикаси ички ишлар вазирлиги а к а д е м и я

\озир ҳам унинг айрим кўринишлари сақланиб қолган. Тоте-
мизмнинг таъсирини давлат рамзларида, ҳарбий қисмлар-
нинг атамаларида, ҳарбий кийимларда, айрим ҳайвонлар-
нинг гўштини истеъмол қилишнинг тақиқнаниши кабилар-
да кўриш мумкин.
Тотемизм маросимлари билан одамларнинг майл ва эҳтиёж-
ларини чеклайдиган қридалар тизимини ифодаловчи табу (по-
линезия этноси тилидан сўзма-сўз таржимаси қатъий тақиқ-
лаш деган маънони англатади) тушунчаси бевосита алоқадор.
Табу деб муайян ҳаракатларни бажариш ёки ҳаракатсиз-
ликка йўл қўйишнинг қатъиян ман этилишига айтилади.
Унинг бошқд чеклаш ва тақиқлашлардан асосий фарқи шун­
даки, жорий қилинган қоидаларнинг сабаблари кўрсатил-
майди ва асосланмайди.
Табу инсон учун яширин хавф-хатарларнинг мавжудлиги­
ни билиш ва уларнинг олдини олишга интилиш сабабли ву­
жудга келган. Мазкур хавф-хатарлар одамлар ёки гуру\лар табу
қоидаларига амал қилсалар, ўзлигини намоён қилмайди. Агар
қоида бузилса, нафақат қоидабузарликка йўл қўйган киши,
балки бугун жамоа хавф-хатарга дучор бўлиши мумкин. Демак,
табу одамларга хавф туғдирувчи мавжуд, лекин кўзга кўринмас
хавф-хатарларнинг олдини олиш мақсадида жорий цилин ган.
Ибтидоий жамиятнинг диний эътиқод турларидан яна бири
сеҳргарликдир. Сеҳргарлик деб одам, ҳайвон, предмет ва руҳ-
ларга ғайритабиий таъсир этиш мақсадида амалга оширилади­
ган дуолар, ҳаракатлар ва маросимлар тизимига айтилади.
У душманга зиён-заҳмат етказиш, ҳарбий, даволаш, меқ-
нат ва севги сеҳргарликлари каби турларга бўлинади. Сеҳргар-
ликнинг мақсади \аётий муаммоларни бевосита ҳал қилиш-
- 37

---