Ўзбекистон Республикаси Хотин-қизлар қўмитаси

 
2. Оила ва никоҳ масалалари 
Никоҳ тушунчаси
. Никоҳ оиланинг вужудга келишида бирдан-бир асос 
бўлгани боис у фақат ахлоқ нормалари билан эмас, балки махсус қонун 
ҳужжатлари билан тартибга солинади.
Бу қоида Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 63-моддаси 2-
қисмида: 
“Никоҳ томонларнинг ихтиёрий розилиги ва тенг ҳуқуқлигига 
асосланади”
4
,
- деб ёзилган. Никоҳ орқали шаърий йўл билан жуфт бўлиб 
яшашнинг бир қанча фойдаси бор. Никоҳ ахлоқий ва жисмоний покликни талаб 
4
Ўзбекистон Республикасининг Конституцияси. Т., “Адолат”, 2008, 24-бет. 

---

11 
қилади. Никоҳ аҳди инсонларга масъулият юклайди. Чунки оилада эрнинг ҳам, 
аёлнинг хам ўз вазифалари бор, улардан ҳар бири ўз вазифасини тўла адо 
этишга масъулдир. Никоҳ туфайли ота-она ўзидан сўнг зурриёд қолдириб, 
инсон насли давом этишига сабаб бўлади.
Никоҳ бу - никоҳ ёшига етган, бир-бирини севадиган ва қонунга мувофиқ 
оила қуришни истаган эркак билан аёлнинг ихтиёрий розилиги ва тенг 
ҳуқуқлигига асосланган, қонуний расмийлаштирилган, ўзаро шахсий ва мулкий 
ҳуқуқ ва мажбуриятларни вужудга келтирадиган, оилавий турмушда туғилган 
болаларни миллий истиқлол мафкураси ғоялари асосида муносиб тарбиялашга 
хизмат қиладиган, умуминсоний қадриятлар ва шарқона анъаналарга 
асосланган мустаҳкам, бир умрга тузилган иттифоқи тушунилади.
5
Ёшларни никоҳга ҳар томонлама тайёрлаш оила мустақиллигининг 
муҳим гаровидир. Оилавий ҳаётга тайёрлик дейилганда оила қурувчи 
ёшларнинг: 
жисмоний (физиологик), жинсий, ҳуқуқий, иктисодий, 
маънавий-ахлоқий, психологик
каби етуклик жиҳатларини фарқлаш мумкин. 
Масалан, шахснинг жинсий етуклиги ўзига хос омилларга эга. Клиник кузатишлар 
маълумотларига кўра, ҳозирги замон қизларида жинсий етуклик (балоғатга 
етиш) 12-14 ёшгача, ўғил болаларда эса 14-16 ёшга тўғри келади. Албатта, бу 
етуклик баъзи бир болаларда эртароқ, бошқа бирларида кечроқ рўй бериши 
мумкин. Бу кўрсаткичлар ± 2 ёшга фарқ қилиши мумкин. Айрим тиббиёт 
олимлари болаларни тўла жинсий етилишлари учун яна 2-3 йил керак бўлади, деб 
ҳисоблайдилар.