Ўзбекистон Республикаси Хотин-қизлар қўмитаси

биринчидан
, 17-18 ёшдаги 
йигит ва қизларнинг кўпчилиги физиологик ва жисмоний жиҳатдан тўлиқ 
ривожланиб етилмаган бўлсалар, тиббий мутахассисларнинг кўрсатишича, 
иккинчидан
, 
республикамизнинг 
“Таълим 
тўғрисида”ги 
қонунида 
кўрсатилганидек, бу ёшлар умумий таълимдан сўнг 3 йиллик академик лицей 
ёки касб-ҳунар коллежида ўқишлари ва маълум соҳалар бўйича билим, касб - 
ҳунар эгаллаб, ишлаб чиқариш жараёни учун мутахассис бўлиб чиқишлари 
керак. Худди 17-18 ёшлик давр ўғил-қизларининг академик лицей ёки касб-
ҳунар коллежида ўқиётган вақтига тўғри келади. Қизиқ, 17-18 ёшда турмушга
чиққан қизлар ҳомиладор ҳолда академик лицей ёки касб-ҳунар коллежи 
парталарида ўтириб билим оладиларми ёки фарзанд кўриш билан 
шуғулланадиларми?! Шунингдек, 17-18 ёшдагилар оила қуриш учун ҳам тайёр 
эмаслар, маълум касб-ҳунар эгаллашлари зарур. Мустақил ҳаёт кечириш учун 
тайёрланишлари керак. 
Бунга яна бир асос шуки, ўн саккиз ёшга кирган йигитларнинг оилани 
боқиши учун қўлида бир ҳунари бўлмаса, бу ёшда у ўқиётган бўлса, у қандай 
қилиб оиласини боқади. Ҳаётда хотини-ю, болаларини ота-онаси боқаётган 
йигитлар кўп бўлса ҳам, аммо ўз оиласини ўзи мустақил боққани маъқул. 
Мутахассисларнинг фикрича, мўътадил оналик даври 19 ёшдан бошланади. 
Биринчи бола она 19-26 ёшга тўлганда туғилса, мақсадга мувофиқдир. Тиббиёт 
хулосаси шуки, қизлар фақат 18 ёшдан кейин турмушга чиқишлари лозим. 
Шундагина соғлом онадан баркамол бола туғилади. 
Қонунда никоҳ ёшининг эркаклар учун 18 ёш, аёллар учун 17 ёш этиб 
белгиланиши бу ҳали мукаммал ёш фақат никоҳ тузиш учун бўлган ҳуқуқ. 
Неча ёшдан никоҳга ўтишликни уларнинг ўзлари ҳал қиладилар. Никоҳ 
ҳуқуқий муносабати табиий жараён бўлганлиги учун янги қонун илгари амалда 
бўлган никоҳ ёшини, яъни эркаклар учун 18 ёш, аёллар учун 17 ёшни сақлаб 
қолди. 
Оила кодексида фақат неча ёшдан бошлаб никоҳга кириш мумкинлиги 
белгиланган, аммо неча ёшдан бошлаб никоҳ тузиш мумкин эмаслиги 
белгиланмаган. Шунга кўра, никоҳдан ўтувчиларнинг ёшларидаги, катта фарқ 
никоҳ тузишга монелик қилмайди. Бизнинг мамлакатимизда никоҳдан 
ўтувчиларнинг ёшлари ўртасидаги катта фарқ камайиб бораётгани сезилмоқда.

---

19 
Амалдаги қонунчиликка мувофиқ никоҳ муносабатида бўлган аёллар 
бола тарбиялаш ҳуқуқ ва мажбуриятларига эга бўлади, бундай ҳолда улар, 
гарчи вояга етмаган (18 ёшга тўлмаган) бўлсалар ҳам, қонун бўйича муомала 
лаёқатига тўлиқ эга бўладилар. 
Ўзбекистон Республикаси Фуқаролик кодексининг 22-моддасига биноан, 
вояга етгунга қадар турмуш қурган шахс қонуний асосда никоҳдан ўтган 
вақтдан эътиборан тўла ҳажмда муомала лаёқатига эга бўлади. Никоҳ тузиш 
натижасида эга бўлинган муомала лаёқати 18 ёшга тўлмасдан туриб никоҳдан 
ажралган тақдирда ҳам тўла сақланиб қолади.