Ўзбекистон республикаси халқтаълими вазирлиги

2.3 IDEF0 методологияси ёрдамида бошқарув кадрларининг касбий компетентлиги ривожланишини моделлаштириш

Энди IDEF0 методологияси ёрдамида бошқарув кадрларининг касбий компетентлиги ривожланишини моделлаштиришни кўриб чиқамиз.

Бошқарув кадрлари касбий компетентлиги шаклланиш жараёнининг икки босқичи қуйидагиги кўринишга эга бўлади:

Юқорида такидланганиек педагогнинг компетенциялари икки гуруҳга ажратилади:

1. 
   Педагогнинг таянч компетенциялари;
   
2. 
   Педагогнинг хусусий компетенциялари;
   

Дидактик адабиётларда кадрнинг педагогик компетентлиги (лаёқати)нинг турлари ҳақидаги материаллар таҳлил этилди ва унга компетенциявий ёндашув асосида вужудга келтириладиган инновацион таълим муҳити талаблари эътиборга олинган ҳолда тегишли ўзгартиришлар киритилди ва шу асосида бошқарув кадрларининг таянч ҳамда хусусий компетенцияларини қуйидагича моделлаштириш мумкин:

1. 
   бошқарув кадрларининг таянч компетенциялари
   

2. 
   бошқарув кадрларининг хусусий компетенциялари
   

Шундай қилиб, бошқарув кадрлари касбий компетентлик талабларининг умумий модели қуйидаги кўринишга эга бўлади:

ХУЛОСАЛАР
Шундай қилиб, малака ишибўйича қуйидаги умумий хулосаларни келтирамиз:
1. Узлуксиз таълимнинг муҳим турларидан бири бўлган малака ошириш таълими жараёни Олий таълим муассасалари раҳбарларининг таълим муассасасини бошқариш соҳасидаги билимларини замонавий талаблар даражасида ошириб, илғор тажрибалар ва янги усулларнинг амалга жорий қилинишини таъминлайди.
2. Олий таълим муассасалари раҳбарларининг бошқарув фаолиятида юқори самарадорликка эриша олишлари уларнинг таълим муассасасини бошқариш бўйича замонавий билимлар, технологик ёндашувлар ва улардан амалда фойдаланиш маҳоратларига асосланади.
3. Олий таълим муассасалари раҳбарларининг бошқарув фаолияти самарадорлигини ошириш учун ана шу мақсадга қаратилган амалий ишларнинг пухта ишланган дастури ва режаси изчиллик билан бажариб борилишини ташкил қилиш лозим.
4. Ягона бошқариш жараёнининг ўзига хос босқич сифатида малака ошириш курсидан кейин раҳбарларнинг бошқарув фаолияти самарадорлигини оширишда самарали йўл ва шаклларнинг тўғри танланиши Олий таълим муассасаларида барча (таълим, тарбия, кадрлар таъминоти, хўжалик ва молиявий) йўналишлар бўйича юқори самарадорликка эришилишини кафолатлайди.
5. ОТМ раҳбарлари касбий компетентлилиги уларнинг таълим муассасаси фаолиятини илмий асосларда ташкил этиш ва бошқариш йўналишидаги тушунчалари даражаси, ташкилотчилик, тадқиқотчилик, бошқарувчилик ва педагогик қобилият ва кўникмалари, ўзини-ўзи ривожлантиришга ва узлуксиз мустақил таълим олишга бўлган мойиллиги, интилишлари, шунингдек, замонавий талаблар асосида таълим муассасаси фаолиятини ташкил этиш, бошқариш ва такомиллаштириш имкониятлари орқали аниқланади.
ОТМ раҳбарлари касбий компетентлилиги бошқарувчилик, тадқиқотчилик, ижодкорлик ва касбий аҳамиятга эга бўлган шахсий сифатларни ўз ичига олувчи ўзаро боғлиқ бўлган компонентлар мажмуидан иборат бўлиб, ўзига хос мураккаб кўп компонентли ташкилий тузилишга эга.
6. Шахсий ёндашув асосида Олий таълим муассасалари раҳбарларининг малака ошириш курсигача ва курсдан кейинги раҳбарлик фаолиятига хос бўлган устувор жиҳатларни қиёсий, махсус (эксперт баҳолаш), даврий (муайян муддатда, яъни бир, уч, олти ойда) ва хронологик (узоқ муддатли мониторинг) ўрганиш, шунингдек, педагогик жамоанинг ёндашувини таҳлил қилиш бу борадаги энг самарали йўллар ҳисобланишини тажриба-синов ишлари ҳам тасдиқлади.
Электрон портфолио тизимини IDEF0 методологияси асосида бошқарув кадрларининг касбий компетентлигини ривожланиши мониторингини амалга ошириш жараёнида қуйидаги хулосалар олинди:

1. 
   Бошқарув кадрлари касбий компетенциясининг мазмун моҳияти ва таркибий тузилишининг назарий асосларини ўрганилди.
   
2. 
   Касбий компетентликни ривожлантириш юзасидан хорижий тажрибаларни қиёсий таҳлил қилинди.
   
3. 
   IDEF0 функционал моделлаштириш методологиясининг назарий в амалий жиҳатларини ўрганиш ҳамда таҳлил қилинди.
   
4. 
   IDEF0 методологияси ёрдамида бошқарув кадрларининг касбий компетентлиги ривожланишини моделлаштирилди.