Ўзбекистон республикаси халқтаълими вазирлиги

2.2.7 Контекстли диаграммада ўқларни аниқлаш
IDEF0 диаграммаларининг стрелкалари одатда қуйидаги тартибда лойиҳалаштириш содда бўлади: чиқиш, кириш, ижро этувчи механизм, бошқариш. Ҳар бир функция блоки алоҳида функцияни ифодалайди ва бу функция одатда аниқ ва қисқа ишлаш натижаларига эга. У ёки бу функционал блокнинг чиқишидаги ноаниқликлар мавжудлиги, кўриб чиқилаётган бизнес жараёнини такомиллаштириш заруратини юзага келиши мумкин бўлишига сигналдир.
Чиқиш таърифи. Мумкин чиқишларни аниқлаб бўлгач, жараённинг барча мумкин бўлган сценарийларини қамраб оладиган моделни таҳлил қилиш фойдали бўлади. Бу дегани, агар жараён давомида муайян вазият юзага келиши эҳтимоли бўлса, модел бундай вазиятнинг мавжудлигини акс эттиради. Жуда кўп тажрибасиз аналитиклар функционал блокларнинг салбий натижаларини акс эттиришни унутишади. Масалан, "Ҳайдовчилик гувоҳномасини олиб ташлаш" блоки, албатта, фақат ҳуқуқларни олган ҳайдовчилар оқимини ишлаб чиқади, аммо имтиҳондан ўтмаган кишилар оқимини кутиш табиийдир. Салбий натижалар тескари алоқалар сифатида ишлатилади, уларнинг мавжудлиги ҳар бир блок учун ўтказилади. Шу билан бирга, моделга баҳсли стрелкалар киритилиши ҳам муҳимдир, буларнинг моделда мавжудлиги моделни тақриз қилаётган экспертларга юклаш мумкин.
Кириш таърифи. Киришни функционал блоклар томонидан махсус тарзда алмашувни амалга оширилаётган хом-ашё ёки маълумот сифатида қараш мумкин. Ишлаб чиқариш саноати соҳасида хом ашёни тайёр маҳсулотга қандай айлантирилишини аниқлаш осон кечади. Бироқ, ахборот оқимини моделлаштиришда, кириш маълумотларининг оқими истеъмол қилиб бўлмайдиган ва умуман ишлов бериб бўлмайдиган кўринишида бўлиши мумкин. Кирувчи ва чиқувчи стрелкалар айнан бир хил деб номланган ҳолатлар жуда кам учрайди ва асосан ушбу блокнинг бутун тизим учун фойдасизлигини ёки чиқадиган стрелка учун нотўғри танловни кўрсатади. Ечим кирувчи ва чиқувчи маълумотлар оқимлари батафсил тавсифдан фойдаланиш бўлиши мумкин. Масалан, киришни "Беморнинг дастлабки диагностикаси", чиқишни эса "Беморнинг аниқлаштирилган ташхиси" деб номланган бўлиши мумкин.