Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги тошкент вилоят давлат педагогика институти ж. Ҳасанбоев, Ҳ. Сарибоев, Г. Ниёзов

нади. Имбецил болаларнинг фикрлаш жараёнлари жуда паст да-
ражада бўлади. Уларнинг ҳаракати деяряи дифференциялашган.
Ақли заиф ўқувчиларга ижтимоий таълим-тарбия бериш ишла-
ри республикамизда кейинги 25 йил ичида бирмунча такомиллаш-
ди. Халқ маорифи қонунида таъкидланишича, ўзларининг жисмо-
ний ва руҳий нуқсонлари асосида умумтаълим мактабларида таъ-
лим-тарбия олишга қодир бўлмаган болалар учун махсус умумтаъ-
лим мактаблари ва мактаб - интернатлари ташкил этилган. Бу му-
ассасаларда нуқсонли болалар таълим-тарбия олиш ва даволаниш
билан бирга ижтимоий-фойдали меҳнатда қатнашдилар.
Ақлий жиҳатдан оғир нуқсонлар (имбецил ва идиот даража-
да) учун ижтимоий таъминот вазирлигига қарашли болалар уйла-
ри мавжуд. Бу уйларга 4 ёшдан 7 ёшгача болалар махсус мактаб-
гача тарбия муассасаларида тарбияланадилар.
Ақли заиф болаларни ўрганиш масаласи алоҳида ўрганишни
талаб этадиган мавзулардан биридир. Ақли заифлик деганда меъ-
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

ёрий руҳий ривожланишдан четлашиб, ҳақиқий, реал ақлий нуқ-
сонликка олиб келувчи ҳолат тушунилади. Бундай қолат «ақли
колоклик» билан «ақли заифлик» тушунчаси орасида ҳеч қандай
фарқ йўқ. Аммо, кейинги йилларда «Ақли колоклик» тушунчаси-
ra эътибор кучаймоқда. «Ақли заиф» деган иборалар ҳозирги кунда
ишлатилмайди. Ақлий ривожланишида нуқсонга эга бўлган бо-
лалар ибораси кўпроқ қўлланилмоқда.
Сўнгги йилларда ақли заифлик моҳиятини тушунтиришда маъ-
лум руҳий касалликлар эмас, балки қобилиятларининг ривожлан-
маслиги асосида келиб чиқадиган хулқнинг бузилишидир деб
кўрсатиш одат тусига кириб қолмоқда. Шулар асосида нотўғри