Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги тошкент шаҳар халқ таълими ходимларини қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш

Саҳналаштириш ўйинларининг ўзига хос хусусиятлари 
Саҳналаштириш ўйинлари - бу болаларнинг мустақил ижодий ўйин тури 
бўлиб, унда бадиий асар ва ҳикоя болалар томонидан ролларга бўлиб ижро 
этилади. Бу ўйинлар болаларда нутқ маданиятини оширади, тафаккурини 
риожлантиради, ирода, интизом ва хатти-ҳаракатларни бошқара олиш, 
бошқаларнинг ҳаракатлари билан ҳисоблашиш каби ижобий хислатларни 
шакллантиради. 
Саҳналаштириш ўйинлари орқали фарзандингиз ўйин жираѐнига 
бевосита кириб боради, воқеа ва эртак қаҳрамонларининг ички ҳаѐтига 
бевосита алоқадор бўлган қаҳрамонлик, жасурлик, меҳрибонлик, жонбозлик, 
жонкуярлик каби ижобий фазилатларни жонлантиради. Бу жараѐнда унинг 
нутқи бойиб, луғат захираси кенгаяди, Дунѐкараши такомиллашади. 
Саҳналаштириш учун бадиий асар, эртаклар танлашда тарбиячилар, ота-
оналар фарзандининг ѐш хусусиятлари, қизиқишлари, истакларини ҳисобга 
олишлари зарур. Бунда қуйидагиларга эътибор бериш лозим: 

асар мазмунининг ғоявий-маънавий етуклиги;

асарнинг бадиий жиҳатдан мазмундорлиги; 

асардаги қатнашчи ва роллар сонининг кўплиги; 

асарда ҳаракатлар турининг кўплиги;

асарни ифодали ўқиш мумкинлиги; 

асар мазмунининг ҳаѐт билан боғлиқлиги; 

асарда эртак қаҳрамонларининг иштирок этиши (масалан: ―Зумрад 
ва Қиммат‖, ―Бўғирсоқ‖ каби эртакларни 3-7 ѐшли болалар жон-диллари 
билан саҳналаштириб ўйнайдилар). 
Болалар халқ эртакларини турли усулларда қўғирчоқ ва соялар театри 
орқали сахналаштиришга эҳтиѐж сезадилар. 
6-7 ѐшли болаларга бадиий асар мазмуннни эслаб қолишлари учун қайта 
ўқиб бериш, саҳналаштириб кўрсатиш, расмлар намойиш эташ, дидактик 
ўйинлардан фойдаланишларига ѐрдам бериш лозим. Саҳналаштирилган 
ўйинлари қизиқарли ўтиши ва узоқ вақт давом этииши учун керакли 

---

63 
жиҳозларни тайѐрлаш, лозим кўрилган такдирда, уни ўтказишга кўмаклашиш 
керак, Бунда тарбиячи, ота-оналар, буви-бува, ака ѐки опалар ўйинни 
саҳналаштирувчи режиссѐр каби болалар хатти-ҳаракатлари, қобилият ва 
интилишларини хдсобга олишлари зарур. 
Боланинг ўйинда фаол иштирок этгани учун рағбатлантириш, келгусида 
қайси асарларни саҳналаштириш кераклигани у билан бирга режалаштириш 
керак. 
Болалар ижодий қобилиятларини янада такомиллаштиришда курилиш 
материаллари билан ўтказиладиган ўйинларнинг роли каттадир.