Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги мактабгача таълим муассасалари ходимларини қайта

 
 
 
Болаларни мактаб таълимига тайѐрлашда мактабгача таълим 
муассасаси, мактаб ва маҳалла ҳамкорлиги 
Г.Х.Долимова
 109-МТМ услубчи
Тарбиянинг мазмуни энг яхши ўзбек оилаларида амал қилган ва амал 
қилаѐтган тарбиянинг мазмуни ҳамда мустақиллик шароитида давлат ва 
жамият томонидан оила-мактаб тарбиясидан келиб чиқади. Муайян 
фазилатларнинг изчил, турли вазиятларда, турли воситалар ѐрдамида 
сингдириб, такомиллаштирилиб борилиши пировард натижада давлат ва 
жамият, оила, маҳалла, мактаб учун намунавий ўқувчи, ўғил-қиз ахлоқини 
хосил қилиш мумкин. 
Оиладаги тўғри тарбия дастлаб ота-онанинг намунали, уларнинг ўзаро 
илиқ ва самимий муносабатлари орқали амалга оширилади. Оиладаги ота-она 
ва бошқа оила аъзоларининг газета ва журналлар, бадиий асарларни ўқиши, 
маънавий-маърифий кўрсатувларни кўриши ҳамда уларга оилавий 
муносабатларини билдириши ѐшлар тарбиясига ижобий таъсир этади. 
Маълумки, инсоний муносабатларни болалар дастлаб оилада, кейинчалик 

---

104 
маҳаллада ва сўнгра мактабда ўрганади. Оила, маҳалла ва мактаб-болалар 
тарбиясининг муҳим ўчоқлари саналади. Тарбиянинг мазмуни энг яхши 
ўзбек оилаларида амал қилган ва амал қилаѐтган тарбиянинг мазмуни ҳамда 
мустақиллик шароитида давлат ва жамият томонидан оила – мактаб 
тарбиясидан келиб чиқади. 
Бу борада республикамиз аҳолисининг педагогик маъданиятига 
этиборни янада кучайтириш, ота- онларни ялпи педагогик ўқитиш тизимини 
амалга ошириш, ― Ҳар бир оилага – педагогик билимлар, педагогик 
маъданият‖ шиорини сингдириш, аҳоли ўртасида педагогик билимлар 
тарғиботини ташкил қилиш каби вазифалар турибди.
Бундай тарбия тизимни яратиш ѐлғиз бир олим педагог ота-она яки 
мактабгача таълим муассасасининг фикри ѐки иши билан бўлиши мумкин 
эмас.
Маҳалланинг негизини шубҳасиз оилалар ташкил этади. Оила 
инсон 
табиати, 
феъл 
атвори, 
дунѐқарашини 
гўдаклигидан
шакллантирадиган биринчи ―жамият ‖ ҳисобланади, шарқда эса қадимдан 
оила муқаддас ―Ватан‖ саналган. 
Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 64 – моддасида
шундай дейилган:―Ота-она ўз фарзандларини балоғатга етгунларича қадар 
боқиш ва тарбиялашга мажбурдирлар‖. 
Бола ўзини ўзи бошқаришида, танлов қилишида ва режалаштиришида 
йўл йўриқларга эхтиѐж сезади. Бу холат албатта тарбиячи ѐки ота-онанинг 
мулоқатга киришиши билан юзага келади. Тарбиячи ѐки ота-она босқичма-
босқич режалаштиришни ва нима учун баъзи нарсаларни қилишга рухсат 
этиладию баъзиларини қилишга рухсат этилмаслигини тушунтиради. Доимо 
тўсиқ бўлувчи ―йўқ‖ дейишни ўрнига, ижобий шаклдаги вариантларни 
ишлатиш яхшироқдир.
Оиладаги тўғри тарбия дастлаб ота-онанинг намунали, уларнинг ўзаро 
илиқ ва самимий муносабатлари орқали амалга оширилади.
Оиладаги ота-она ва бошқа оила аъзоларининг газета ва журналлар, 
бадиий асарларни ўқиши, маънавий-маърифий кўрсатувларни кўриши ҳамда 
уларга оилавий муносабатларини билдириши ѐшлар тарбиясига ижобий 
таъсир этади. Маълумки, инсоний муносабатларни болалар дастлаб оилада, 
кейинчалик маҳаллада ва сўнгра мактабда ўрганади. Оила, маҳалла ва 
мактаб-болалар тарбиясининг муҳим ўчоқлари саналади. Тарбиянинг 
мазмуни энг яхши ўзбек оилаларида амал қилган ва амал қилаѐтган 
тарбиянинг мазмуни ҳамда мустақиллик шароитида давлат ва жамият 
томонидан оила – мактаб тарбиясидан келиб чиқади.