Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги мактабгача муассасалар ходимларини қайта тайёрлаш ва

Тетиклаштирувчи машқ 
Ғоз 
Беш бармоқ бўлса бирга
Ўхшар худди ғозларга,
Ғозлар ғозни кўрганда, 
Дейишади ға-ға, сиз қайга? 
Тирсакни тик тутиб, кафт бармоқлари тўғри бурчак шаклида букилади. Кўрсаткич 
бармоқ бош бармоққа тегиб туради. Бармоқлар жипс ѐпишган. 
Машқдан сўнг тарбиячи масални яна бир бор ўқиб беради. Сўнгра 3—4 бола ҳикоя 
қиладилар. Асарни ролларга бўлишиб, ҳикоя қилиш мумкин. 
Савод ўрганишга тайѐрлаш бўйича амалий машқ 
Тарбиячи машғулотни давом эттириб, „R" товуши иштирок этган расмларни 
болаларга кўрсатади. Болалар расмларни номлайдилар. Сўнгра болалар билан 
қофияли нутқ машқини ўтказади. 
Ор-ор-ор-минг йил яшайди чинор. 
Ор-ор-ор- тузалиб кетди бемор 
Ор-ор-ор-ғирчиллайди оппоқ қор 
Болалар билимини текшириш ва мустаҳкамлаш учун саволлар : 
Ғоз қурбақага нима деди? 
Ҳунарманд деганда нимани тушунасиз? 
Қурбақа нима деб жавоб берибди? 

---

56 
 
 
39-машғулот 
Мавзу: «Хўроз, товуқ жўжалари билан» сурати устида суҳбат
Мақсад: Болаларни суратдаги тасвирларни тўғри тушуниб олишга, унинг мазмуни 
асосида берилган саволларга жавоб беришга, оддий хулосалар чиқаришга,
тарбиячининг сурат бўйича тузилган ҳикоясини тинглашга ўргатиш. 
Вазифалар: 
Паррандаларнинг болалари номини кўпликда ( жўжалар) тўғри айта олишга 
ўргатиш; нутқнинг грамматик тузилишини шакллантириш.
Машғулот учун жиҳоз: «Товуқ жўжалари билан»  сурат. Қутича, унинг ичида 
ҳайвонларнинг болалари — ўйинчоқлари ѐки расмлар. Қўй, сигир, эчки, товуқ, от,
итнинг расмлари. 
Машғулотнинг бориши: Тарбиячи болаларга расмни кўрсатади, уни яхшилаб 
кўриб олиш имконини беради. Шундан сўнг расм юзасидан саволлар беради.
-Бу расмда нималар тасвирланган? 
-Хўроз ҳақида шаклдаги белгиларга қараб гап тузинг. 
-Хўрознинг боши, тожи, тумшуғи бўйни, қанотлари, бармоқлари, тирноқлари,
бор. У олчипор рангда. У уйда яшайди. 
-Хўроз қандай қичқиради? (қу-қу-қу) 
-Унинг танаси нима билан қопланган? 
-Она товуқ ва жўжаларини кўрсатинг. 
-Она товуқ ҳақида ҳам шаклдаги белгиларга қараб гапиринг. 

---

57 
-Она товуқ қандай овоз чиқаради? 
-Жўжа ҳақида ҳам шаклдаги белгиларга қараб гапиринг. 
-Жўжалар қандай овоз чиқаради? 
Суратни кўриб чиқиш тарбиячининг ҳикояси билан тугалланади: «Катта ҳовли. 
Ҳавлида хўроз, она товуқ, жўжалари билан тасвирланган. Она товуқ ўз 
жўжаларини ―қо-қо-қо‖ деб ѐнига чақиряпти. У дон топиб олган. Жўжалар ―пи-пи-
пи‖ деб югуриб келишяпти. Она товуқ жўжаларини қандай чақиради? Жўжалар 
қандай овоз чиқаради? 
Тарбиячи: Бу сурат тўғрисида кўпгина турли ҳикояларни ўйлаб топиш мумкин. 
Биз бу расмни ўз хонамизда қолдирамиз ва сизлар агар хоҳласангиз, кечки соатда
бу сурат бўйича ҳикоя ўйлаб топишингиз ҳамда товуқ ва унинг жўжалари ҳақидаги 
ҳикояларингизни бизга гапириб беришингиз мумкин.