Ўзбекистон республикаси халқ таълими вазирлиги бухоро вилоят ҳокимлиги халқ таълими бошқармаси бухоро вилоят халқ таълими ходимларини қайта


Слайд № 7.Особое внимание уделяется творческому списыванию текста.  «Умей правильно вести себя»



Download 2,22 Mb.
Pdf ko'rish
bet119/159
Sana25.02.2022
Hajmi2,22 Mb.
#271793
1   ...   115   116   117   118   119   120   121   122   ...   159
Bog'liq
talim-tarbiya zharayoniga zamonavij pedagogik va axborot kommunikatsion texnologiyalarni zhorij etish muammo va echimlar 1-qism

Слайд № 7.Особое внимание уделяется творческому списыванию текста. 
«Умей правильно вести себя». На экране написаны предложения с пропусками. Нужно 
вставить нужные слова. 
1.Не говори ………., не повышай ………..
2.Не перебивай ………, не мешай ………
3.Не шепчи ……., не ставь ……… 
Главные 
Второстепенные. 
Повествовательные 
Вопросительные
Побудительные 
Сообщение информации 
Содержит вопрос. 
Просьба, совет, угроза. 


147 
4.Не говори ……., не критикуй …….
5.не бойся …….,но не оскорбляй. 
Предложения, составленные учениками. 
1.Не говори очень громко, не повышай голоса в споре. 
2.Не критикуй товарища, не мешай высказать свои мысли. 
3.Не шепчи товарищу на ухо по секрету, не ставь других неловкое 
положение. 
4. Не говори плохо о товарищах, не критикуй человека за спиной. 
5.Не бойся сказать правду в лицо товарищу, не оскорбляй его. 
Таким образом, использование И.К.Т. помогает лучше усвоить программный материал. 
Слайд 8. Использование компьютера на уроках русского языка при решении занимательных 
тестов в начальных классах. 
Какое слово лишнее? 
1.Яблоко, груша, персик, помидоры. 
2.Картошка, помидор, тыква, слива. 
3.Майка брюки, туфли, книга. 
4.Тетрадь, альбом, мяч, карандаш. 
5.Парта, доска, шкаф, холодильник. 
В заключении я хочу сказать, что использование И.К.Т на уроках русского языка и литературы 
вызывает интерес к языку, развивает критические мышления школьников, помогает лучше 
усвоить программный материал. 
Дети также учатся работать с компьютером, а самое главное активно участвуют в учебном 
процессе. 
«ONA TILI. QOMUS. MAKTAB O’QUVCHILARI UCHUN» HAQIDA 
Ne’matova L. – BuxDU dotsenti 
O`quv lug`atlarining ta’lim jarayonida beqiyos ahamayati to`g`risida juda ko`p
yozilgan. Afsuski, o`zbek tili ta’limida o`quv lug`atlarining keng ommalashishi qator,
asosan, subektiv sabablarga ko`ra juda qiyinlashdi. Buning asosiy sababi shundayki, sovet
didaktikasida milliy tillardagi, o`quv lug`atchiligiga mutlaqo e’tibor berilmaganligidir. Shu
bois milliy o`quv lugatchiligi sovet davrida taraqiyotdan taqa- taq to`xtab qoldi. Pirovard
oqibatida o`zbek bolalari imlo lug`atidan boshqa qo`llanmaga ega emas edi. 
Milliy istiqlol sharofati bilan taraqqiyotning muhim omili sifatida milliy o`quv lug`atchiligiga 
ham, jumladan, ona tili bo`yicha o`quv lug`atlari tuzila boshlandi. Yuqorida zikr etilgan « 
Ona tili. Qomus.» ham shunday milliy istiqlolning totli mevalaridan biri 1999-yilda «Asr
avlodi» nashriyoti ommalashtirgan bu ma’lumotnoma o`zbek tiki bo`yicha keng
jamoatchilikka mo`ljalgan ilk lug`atlaridan biridir. Mualliflar bu qo`llanmani shunday
sharhlaydilar: «Qomusda ona tilimiz-o`zbek tili qurilishi, u bo`yicha darslik va qo`llanmalar
yaratgan olimlar, shuningdek, dunyo tillari haqidagi muhim ma’lumotlar qisqa va lo`nda berilgan, 
joriy ona tili darsliklariga to`la mos keladi. 
Qomus o`rta va katta yoshdagi maktab o`quvchilari, shuningdek abiturient, talaba va 
qiziquvchilarga mo`ljallangan». 
Qomusning boch muallifi Baxtiyor Mengliyev. Qo`llanma tuzishda yigirmadan ortiq
mualliflar hamkorlik qilganlar. 
Qomus mualliflari jahonda o`quv lug`atchiligining, inkishofi haqida quyidagi ma’lumotni
keltiradi: « Rivojlangan davlatlarda, xususan Rossiyada o`quv lug`atchiligi o`tgan asrning 40-50 
yillaridayoq keskin rivojlanadi, ta’limning har bir bo`g`ini uchun (maktabgacha tarbiya
muassasalaridan oily maktabgacha) yuzlab lug`atlarning maxsus turlari yaratilib, ular maktab
darsliklarining tarkibiy qismiga aylangan. Bugungi kunda Rossiya o`rta ta’limi bo`g`ini uchun
ellikdan ortiq ensiklopediyalarning yaratilganligi diqqatga sazovordir. Maktab darsliklariga
ilova sifatida « Bolalar uchun qomus» seriyasida «Avanta» nashriyoti birlashmasida 74 bosma
taboq hajmida chop etilgan « Языкознание. Русский язык Qomusi fikrimizning dalilidir ». 


148 
Tabiiyki, o`zbek tilshunosligi va didaktikasi bunday o`quv adabiyotlarini yaratish va
ommalashtirishdan ancha uzoq, lekin ona tilimiz bo`yicha ilk o`quv qomusining yaratilishi
ham ulkan muvafaqqiyatdir – yangilikning qadami qutlug` bo`lsin. « Qomus » WORD dasturida
tuzilganligi sababli uning electron ko`rinishidan foydalanish o`ng`ay va har bir talabgor, 
jumladan, maktab o`qituvchilari ham, o`quvchilari ham undan nusxa olishlari ko`paytirib 
ommalishtirishlari juda qulay. 
Bu “Qomus” juda foydali chunki ona tili ta’limi uchun zarur bo`lgan 500dan ortiq tushuncha
va atamalarning sharhini o`z ichida oladi va ona tili ta’limi uchun 1-sinfdan boshlab kollej va 
litseylarning uchinchi bosqichigacha har bir kitobxon undan unumli foydalana oladi hamda
barham topadi. Xususan, bugungi kunda kognitif-pragmativ ta’limotning ommalashi munosabati
bilan ona tili ta’liminig algoritmik usuliga o`tkazishda bunda qo`llanma beqiyos ahamiyatga
ega. Zeroki bu usulda ona tili mashg`ulotlari asosan amaliy (progmatik) yo`nalishda olib boriladi, 
zaruriy nazariy mashg`ulotlar esa qo`shimcha ravishda axborot manbalaridan, jumladan, ”Ona 
tili Qomus”dan olinadi. Mana shu jarayonda bu “Qomus” behad katta tadrijiy,taqdidiy
ahamiyatga egadir. 
“Qomus” o`zbek didaktikasi tarixidan birinchi qo`llanma bo`lganligi sababli, u qator kamchilik 
va nuqsonlardan xoli ham emas. Eng avvalo, shuni alohida ta’kidlash lozimki, lug`atdagi o`quv
materiali ham, bayon uslubi ham o`quvchilar uchun ancha murakkab. Lug`at uyalari juda ko`p
hollarda ilmiy bayon uslubida yozilgan’ maktabxonalarning o`qishi va tushunishiga og`irlik 
qiladi, lug`at uyalari tadrischiliklar tomonidan emas, balki tilshunos olimlar tomonidan
yozilganligi yaqqol sezilib turadi. Lug`at maqollari maktab o`quvchilari talablariga javob
beradigan uslubda tubdan qayta tahrir etilishi lozim. Ma’nodosh (sinonim)larni
belgilash,sinonimlar sarasida bosh so`zni to`g`ri tanlash yo`nalishida ham “Qomus” jiddiy tahrirga
muhtojdir. 
Lug`atni jiddiy tahrir etish va tuzilishida o`zgartirishlar lozimligini taqozo qilinadigan
muhim omil mavjud. ”Qomus ” hozircha ona tili bo`yicha yagona (tabiiyki, imlo lug`atlaridan
tashqari) qo`llanmadir. U boshlang`ich sinfdan boshlab litsey va kollej o`quvchi va
o`qituvchilariga bir xil mo`ljallangan. Zeroki, biz hali boshlang`ich ta’lim uchun o`rta umumiy
ta’lim uchun, o`rta maxsus ta’limning har bir yo`nalish va ixtisosligi alohida “Qomus”larni
yaratish va ommalashtirishdan ancha yiroqmiz. Shuning uchun bunday qo`llanmalarning
ta’limning barcha bo`g`inlariga moslab tuzish lozim. Buning uchun “Qomus”da sharhlarni
bosqichli ketma-ketlik tamoyili asosida sharhlab berish zarur. Chunonchi,ta’limning uch asosiy 
bosqichi talablari asosida sharhlarni har bir bo`g`in talabiga mos ravishda bitta yulduzcha bilan bilan 
boshlang`ich ta’limga alohida,ikki yulduzcha bilan umumiy o`rta ta’lim bog`iniga uch yulduzcha 
bilan o`rta maxsuas va oily ta’lim bo`g`iniga aloqador izohlarni ajratib berish lozim. Masalan,
ma’nodosh so`zlar (sinonim) tushunchasi haqida boshlang`ich ta’limga ilk ma’lumot berilsa, 
navbatdagi bosqichlarga bu ma’lumot bosqichli ketma-ketlik tamoyili asosida chuqurlashib
kengayib boradi. Mana shu xususiyat “Qomus”ni tuzishda o`z aksini topsa, nur ustida nur bo`lar
edi. 

Download 2,22 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   115   116   117   118   119   120   121   122   ...   159




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish