Ўзбекистон республикаси фанлар академияси

 
Литература:
1.
Сборник трудов научной конференции под названием «Инженер и культура». –Минск: 1994. 
168 с.
2.
Послание Президента Узбекистан Ш.М. Мирзиёева. 24.01.2020. 
3.
Дмитриева М.А. Психология труда и инженерная психология. -Л.:
4.
Издательство Ленинградского университета, 1979. 220 с.
5.
Материалы международной научно-технической конференции под названием «Влияние 
гуманитарных дисциплин на формирование личности студента». -Навои, 2010. 543 с.
ВАТАНПАРВАРЛИК – ЮРТ МАНФААТЛАРИНИ ҲИМОЯ ҚИЛИШДАГИ 
ФИДОЙИЛИКДИР 
Д.О.Исоқова
Навоий вилоят Қизилтепа шаҳар 5-умумтаълим мактаб ўқитувчиси. 
 
Ватан ҳамиша азиз ва мукаррам. Уни кўз қорачиғидек асраб, авайлаш – ватанпарварлик 
ҳисобланади. Мустақиллик шарофати билан тарихий-миллий қадриятларимиз қайта 
тикланмоқда, ёш авлодда ватанпарварлик, миллатпарварлик туйғулари қарор топмоқда. Бу улар 
онгу шуурига миллий мафкурани сингдириш орқали инсонпарвар ижтимоий муҳитни яратиш 
ва тарбия жараёнлари яхлитлигини таъминлашни зарурият қилиб қўяди.
Ватанпарварлик – инсоннинг ўз юрти Ватанпарварлик манфаатларини ҳимоя қилиш 
йўлидаги фидойилиги, Ватаннинг ҳар қарич тупроғи, ҳар бир гиёҳини кўз қорачиғидай асраши, 
унинг учун зарур бўлганда жонини ҳам фидо этишдир. Бошқача айтганда, ватанпарварлик – 
Ватанга бўлган меҳр-муҳаббатнинг эътиқод ва иймон даражасига кўтарилиши, она-юрт 
тарихи, миллий мерос ва қадриятларини билиш ва э ъзозлаш, халқ ва миллат манфаатлари 
йўлида астойдил меҳнат қилиш, Ватан ҳимояси йўлида ҳар доим шай туриш, ўз ақл-заковати, 
меҳнати билан унинг бойлигига бойлик, қудратига қудрат қўшишдир. Ватанпарварлик – ўз 
ватанининг мустақиллигини асраб-авайлаш, унинг йўлида фидокорона меҳнат қилиш, Ватан 
посбонлигига тайёр бўлиш, Ватан тарихи, маданиятини билиш, фахрланишдир. Миллий 
истиқлол мафкурасининг асосий мақсадларидан бири ҳам Ўзбекистонда яшовчи ҳар бир 
фуқарони, биринчи навбатда ёш авлодни ватанпарварлик, эл-юртга садоқат руҳида тарбиялаш, 
уларнинг қалбига инсонпарварлик ва одамийлик фазилатларини чуқур сингдиришдан 
иборатдир. 
Широқнинг ўз Ватанини ёвлардан озод этиш учун жонини фидо қилгани, Тўмариснинг 
тенгсиз шижоати ватанпарварликнинг ёрқин кўринишидир. Бундай инсонлам инг номи халқ 
қалбида мангу яшайди. Ватанпарварлик — бу она заминни севиш, эъзозлаш, ўз она-Ватани 
учун жонкуярлик қилиш, ўз халқининг миллий маданияти, санъати, меъморчилик 
ёдгорликларини асраб-авайлаш, Ватан олдида масъулиятли бўлишдир. Шу боисдан ҳам 
Абдулла Авлоний «Туркий Гулистон ёхуд ахлоқ» номли асарида: «Наг бир кишининг туғилиб 
ўсган шаҳар ва мамлакатини шул кишининг ватани дейилур. Ҳар кирн туғилган, ўсган жойини 
жонидан ортиқ суяр... Биз туркистонликлар ўз ватанимизни жонимиздан ортиқ суйганимиз 
каби, араблар Арабистонларини, қумлик, иссиқ чўлларини, эскимослар шимол тарафларини, 

---

234 
энг совуқ қор ва музлик ерлами бошқа ерлардан зиёда суярлар. Агар суймасаларэди, ҳавоси 
яхши, тириклик осон ерларга ҳижрат қилурлар эди». 
Соҳибқирон Амир Темурнинг набираси Мирзо Улуғбек Мовароуннаҳрга подшоҳлик 
қилган 40 йил мобайнида мамлакатда тинчлик-барқарорлик устувор бўлгани сабабли илм-фан, 
маданият юксак тараққий этган, бунёдкорлик ишлари ривожланган, кўҳна заминимиз гуллаб-
яшнаган. Аксинча,уруш низолари инсонни одамийлик қиёфасидан айиради, жамиятни буткул 
таназзулга ботиради. 20 йилдан ортиқ ўзаро ҳарбий можаролар туфайли цивилизациядан 
батамом узилиб, дунёнинг энг қолоқ мамлакатларидан бирига айланиб қолган Афғонистон 
бунинг яққол далилидир. Демак, тинч-тотув яшаш улкан ижтимоий ҳамда маънавий масала 
бўлиб, у давлатларнинг ўзаро ҳамкорлик, яхши қўшничилик, бир-бирининг ичкиишларига 
аралашмаслик, ҳар бир давлатнинг миллий мустақиллиги ва суверенитетини ҳурмат қилиш 
қоидаларига асосланади. Тинч-тотув яшаш сиёсати, аввало, ҳар бир давлатнинг тўла тенг 
ҳуқуқлилигини, уларнинг бир-бирига тазйиқ ўтказмаслигини, ўзаро ишонч ва ҳурматга 
асосланган муносабатларни ҳар томонлама ривожлантириш, чегараларнинг дахлсизлигини 
эътироф этишни назарда тутади. 
Ватан озод ва мустақил бўлса, унинг бағри жаннат боғларидек файзли, одамлари бахтли 
бўлади. Шунинг учун Ватаннинг озодлиги ва мустақиллиги унинг ҳар бир фарзанди учун жон 
каби азиз ва муқаддасдир. Инсон учун она ягона бўлгани каби, Ватан ҳам ягонадир. 
Мамлакатимиз Президенти Ш.М.Мирзиёев мустақил Ўзбекистоннинг тинчлик 
сиёсатини юритишда ўрнак бўлиб келмоқда. Хуллас, инсонпарварлик, ватанпарварлик ва 
тинчликсеварлик Шарқ халқлари ҳаётий тажрибаси ва тараққиётида асосий маънавий 
мезонлардандир. Бугунги демократик ҳуқуқий жамиятни шакллантиришда ҳам бу тушунчалар 
эътибордан четда қолаётгани йўқ. Аксинча, бугунги янги жамиятнинг ҳам асосий пойдевори 
айни шу тушунчалар заминида қад ростламоқда. Бу эса жамият аъзоларидан маънавий етуклик 
ва юксак онглиликни талаб қилади. Шунинг учун ҳам бугун юксак натижаларга эришаётган 
юртдошларимиз Ватанимиз довруғини дунёга ёймоқда. Ватанпарварлик-иймон-еътиқодга 
айланган юксак маънавиятдир. Ватанпарварлик сўз ва иш бирлигидир. Ватанга бўлган меҳр-
муҳаббат ҳавойи ваъдалар, баландпарвоз сўзларда эмас, меҳнатда, инсоннинг бунёдкорлик 
фаолиятида намоён бўлади. Демак, халқимиз олдида турган энг муҳим, энг долзарб вазифа — 
жамиятимиз аъзоларининг қалбида миллий ғоя, миллий мафкура, ўз Ватанига меҳр-садоқат 
туйғусини уйғотиш, ўзлигини англаш руҳида тарбиялашдан иборатдир. Ватанпарварликни 
тарбиялашда аввало халқ оғзаки ижоди катта роль ўйнайди. Инсон учун на давлат ва на 
салтанат, на тож-у тахт, ҳеч бир нарса Ватанга, эл-юрт меҳрига тенг келолмайди. Зеро, 
Ватандан жудолик – инсон учун катта бахтсизлик. Тинчликсеварлик – инсонпарварлик ва 
ватанпарварлик каби шахс маънавиятининг асосий мезонларидан бири ҳисобланади. Уруш 
хавфидан халос бўлиш, тинчликка интилиш ҳар бир маърифатли мамлакатнинг бош ғоясидир. 
Шу боис, мамлакат тараққиётининг асосий шартларидан бири сифатида тинчлик ва 
барқарорлик устувор вазифа сифатида белгилаб қўйилган. Албатта, бу ғояни амалга ошириш, 
уни халқимиз қалби ва онгига сингдиришда истиқлол мафкурасининг аҳамияти бениҳоя катта. 
Ватанпарвар хусусиятлари унинг ўз юртига бўлган чексиз муҳаббатида, мамлакатининг 
бетакрор ва ягона эканини ҳис этиши ва ёш авлодга сингдириши лозим.