Ўзбекистон республикаси давлат солиќ ЌЎмитаси солиќ академияси

2. Korxonaning mehnat resurslari bilan ta’minlanishini tahlili
Mahsulot ishlab chiqarish rejasining bajarilishi korxonani ish kuchi bilan ta’minlanishi va ulardan foydalanish ko’rsatkichlariga ko’p jihatdan bog’liq. Mehnat resurslari ishlab chiqarishga uch yoqlama ta’sir etadi.
Korxonani mehnat resurslari bilan ta’minlanish darajasi.
Ish vaqtidan foydalanish.
Mehnat unumdorlik darajasi.
Korxonaning barcha bo’g’inlarida xizmat qiladigan xodimlar ikki guruhga bo’linadi:
1. Sanoat ishlab chiqarish xodimlari
2. Noishlab chiqarish sohasidagi hodimlar.
Ishlab chiqarish jarayonida mehnat qiladigan kategoriyadagi sex uskunalarini kapital ta’mirlash, korxona boshqaruv bo’limi, konstruktor byurosi, yong’indan muhofaza qilish sohasidagi xodimlar sanoat ishlab chiqarish xodimlari deb ataladi.
Transport, uy-joy xo’jaligi, bolalar bog’chasi va yaslisi, madaniy-ma’rifiy sohalardagi xodimlar noishlab chiqarish xodimlari tarkibiga kiradi. Sanoat ishlab chiqarish xodimlari ishlab chiqarishdagi roliga qarab quyidagi kategoriyadagi xodimlarga bo’linadi:

• 
  Ishchilar;
  
• 
  Xizmatchilar;
  
• 
  Rahbar xodimlar;
  
• 
  Mutaxassislar;
  
• 
  Qorovullik xizmati xodimlari.
  

Ish kuchining tahlili korxonani mehnat resurslari bilan ta’minlanishini aniqlashdan boshlanadi. Buning uchun jami sanoat ishlab chiqarish xodimlarini soni shu jumladan, ayrim kategoriyadagi xodimlari rejasi bilan taqqoslanib xodimlarni ortiqcha, yetishmasligi aniqlanadi. Mahsulot ishlab chiqarish hajmi nafaqat korxonani umumiy miqdorda mehnat resurslari bilan ta’minlanishiga bog’liq bo’lmay, balki xodimlarni tuzilishiga bog’liq. Shu bois xodimlarning strukturasi, ularning o’zgarishi, o’zgarish sabablari va dinamikasi tahlil etilishi lozim.
Xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning mehnat resurslari bilan ta’minlanganligiga baho berishda asosiy e’tibor mehnat resurslaridan foydalanishga qaratilishi lozim. Mehnat resurslaridan foydalanishni quyidagi chizma yordamida ifodalab berishimiz mumkin.
Tahlil etishda sanoat ishlab chiqarish hodimlarini soni reja va o’tgan yildagisi bilan solishtirilib, korxonaning mehnat resurslari bilan ta’minlanishi va dinamikasi aniqlanadi. Sanoat ishlab chiqarish xodimlarining strukturasi tarmoq xususiyati, mahsulot nomenkulaturasi, ixtisoslashish darajasiga bog’liq.

2.