Ўзбекистон республикаси банк-молия академияси

Диссертация таркибининг қисқача тавсифи

Дисертациянинг биринчи боби “Кириш” қисмида мавзунинг долбзарлиги, тадқиқот мақсади ва тадқиқотнинг илмий ва назарий аҳамияти қай даражада бўлишлиги кўрсатилган. Шунингдек, иккинчи боби “Адабиётлар шарҳи” қисмида назарий адабиётлар ҳамда тадқиқот саволига оид адабиётлар шарҳи баён этилган бўлиб, тадқиқот мавзусига доир олиб борилган изланишлар баён этилган. Учинчи боб “Методология ва қўлланиладиган усуллар” қисмида тадқиқот жараёнида олинган маълумотлар ва таҳлиллар асосида қандай усулдан фойдаланиш ва бу усул тўғрисида батафсил маълумотлар баён этилган. Тўртинчи боб “Тадқиқот натижасида олинадиган натижалар ва таҳлиллар” қисмида тадқиқот жараёнида қўлланилган усул ёрдамида қандай натижага эришилганлиги ва таҳлиллар жараёни баён этилган. Бешинчи боб “Хулоса” қисмида тадқиқот жараёнида эришилган натижалар юзасидан асосли таклифлар берилган.

II БОБ. АДАБИЁТЛАР ШАРҲИ
Замонавий дунёда ўз тарихининг муайян даврларида бюджет тақчиллигига дуч келмаган давлат мавжуд эмас. Шуни таъкидлаш керакки, бозор иқтисодиёти ривожланган ғарб мамлакатларининг давлат бюджетларини ҳам сурункали равишда 10 фоиздан 30 фоизгача бюджет тақчиллигини кузатиш мумкин (Клочко, Беломестнова, 2017). Мамлакатда давлат бюджетининг тақчиллиги давлат олдига қўйилган вазифаларни муваффақиятли бажаришга ўзининг салбий таъсирини кўрсатади. Таъкидлаш лозимки, иқтисодиёти тараққий топган мамлакатларда давлат бюджети тақчиллиги ҳар доим ҳам салбий ҳолатни билдирмайди. Бюджет тақчиллиги ҳолати ҳар хил бўлиши мумкин: тақчиллик иқтисодиётни ривожлантиришда катта давлат инвестицияларини амалга ошириш зарурати туфайли юзага келиши мумкин; тақчилликлар фавқулодда ҳолатлар (урушлар, йирик табиий офатлар ва бошқалар.) натижасида юзага келади. Одатдаги захиралар кам бўлганда ва махсус турдаги манбаларга мурожаат қилиш лозим бўлади; бюджет тақчиллиги иқтисодиётдаги инқироз, унинг қулаши, молия-кредит муносабатларининг самарасизлиги, ҳукуматнинг мамлакатдаги молиявий вазиятни назорат қила олмаслигини акс эттириши мумкин. Бюджет тақчиллиги – бу ортиқча давлат харажатлари, иқтисодиётдаги даврий пасайишлар, зарур даромадларни сафарбар қилиш учун давлатнинг молиявий имкониятларининг чекланганлигидир (Сухарев, 2014).