Ўзбекистон республикаси банк-молия академияси

III. ТАДҚИҚОТ МЕТОДОЛОГИЯСИ

Тадқиқот методологияси тадқиқот мавзусини тўлиқ ёритиб бериши ва тадқиқот саволларги ечим топа олиши керак бўлади. Тадқиқот мақсадига эришишда маълумотлар қайси манбалардан олинганлиги ва уларнинг қай даражада ҳаққонийлиги муҳим рол ўйнайди. Тадқиқот мавзуси бюджет тақчиллиги ва уни бартараф этиш бўйича хориж мамлакатлари тажрибалари истиқболлари билан боғлиқ бўлиб, мазкур кўрсаткичлар аниқ ва ишончли манбалардан олиниши лозим.

Шунингдек, тадқиқот услуби иккинчи бобдаги шарҳланган адабиётлардан келиб чиқиб танланиши талаб этилади. Шунинг учун ҳам тадқиқот аввалида мавзу юзасидан адабиётларни чуқур шарҳлаш муҳим аҳамият касб этади.
3.1. Маълумотлар манбалари
Тадқиқот саволи юзасидан хорижий мамлакатлар, халқаро ташкилотлар, Молия вазирлиги, Давлат статистика қўмитасининг расмий ҳисоботлари, маълумотлари ҳамда интернет манбалардан фойдаланилган. Шунингдек, мамлакатларнинг давлат бюджети тақчиллиги бўйича расмий маълумотлар, ахборот-таҳлилий тўпламлар, илмий мақолалар ва интернет манбалардан олинган тегишли маълумот базаларидан фойдаланилган.
3.2. Тадқиқот дизайни
Бу жараён тадқиқот тузилмаси бўлиб, тадқиқот парадигмаси сифатида позитивистик ва интерпревистик йўналиш қўлланилган. Тадқиқот муаммосини кўрсатиб беришда иккиламчи маълумотлар йиғилган. Чунки бунинг учун кўп вақт сарфланмайди.
Кейин йиғилган маълумотларни тезда таҳлил қилиб, бошланғич тасвирни кўрамиз ва тадқиқот натижасида ушбу параметрларни ўзгаришини кўришимиз мумкин. Ушбу жараёнлар билан боғлиқ бўлган маълумотлардан келиб чиқиб, асосан қиёсий усуллардан шунингдек, таъсир қилувчи омилларни тавсифлаш ва тасвирлаш мақсадида сифат усулларидан ҳам фойдаланилган.
3.3. Тадқиқотда қўлланилган услублар
Тадқиқотни амалга оширилишида хорижий мамлакатларнинг бюджет тақчиллигин амалдаги ҳолати ва мавжуд муаммолар ўрганиб чиқилган. Шунингдек, давлат бюджети тақчиллигига таъсир этувчи омилларни баҳолаш жараёнида тегишли усуллар кенг қўлланилган. Тадқиқот ишида анъанавий тадқиқот усулларидан, яъни индукция ва дедукция, анализ, тасвирий статистика, қиёсий таҳлил, моногорафик кузатув, регрессион таҳлил усулларидан фойдаланилган. Шунингдек, давлат бюджети тақчиллиги ва уни бартараф этиш борасидаги иқтисодчи олимларнинг тадқиқотлари натижалари ўрганилган ҳолда уларнинг фикр мулоҳазаларини умумлаштириш, унга муаллифлик муносабатини билдирган ҳолда тегишли хулосалари берилган.