Ўзбекистон республикаси банк-молия академияси

2. Либерал. Биринчи босқичда хусусий ва мустақил 
банклар, жумладан, давлат лойиҳалари ривожланиш 
институтларида амалга оширилади. Иккинчи босқичда 
банк бозорини тўлиқ либераллаштириш амалга ошади, 
давлат иштирокчиларининг йўқлиги. Давлат фақат на-
зорат ва тартибга солиш функцияларини сақлаб қолади.
Ушбу модель Япония, Сингапур мамлакатлар амалиётида 
қўлланилган ва унда қуйидагилар назарда тутилади: 
a) секторнинг давлатнинг юқори улушини назарда ту-
тадиган босқичсиз тўлиқ либераллаштиришга босқичма -
босқич ўтиши;
б) нисбатан босқичма-босқич ўтиш, давлат иштиро-
кининг катта улуши мавжуд босқичсиз ўтиб кетиш. 
в) ривожланиш институтлари орқали устувор тармоқ-
ларни қўллаб-қувватлашга имкон беради.
г) қисқа муддатда банк соҳасининг барча муаммола-
рини ечишга имкон бермайди.

---

61
Ҳасан Ўткирович Раҳматов
3. Шок. Ҳозирги ҳолатдан Сингапур банк сектори 
моделига кескин ўтиш. Банк бозорининг тўлиқ либерал-
лаштириш, давлат иштирокчиларининг йўқлиги. Давлат 
фақат назорат ва тартибга солиш функцияларини сақлаб 
қолади. Ушбу модель Сингапур амалиётида қўлланилган 
ва унда қуйидагилар назарда тутилади:
a) банк секторининг тўлиқ либераллашувига шок ра-
вишда ўтиш;
б) қисқа муддатда банк секторининг барча муаммола-
рини ечиш имконини беради;
в) молия соҳасини ишлашининг анъанавий моделини 
бузишни талаб этади; 
г) давлатга устувор дастурларни, лойиҳаларни қўллаб-
қувватлаш учун банк секторидан фойдаланишга рухсат 
бермайди
43
. 
Таҳлиллар шуни кўрсатмоқдаки, 2018 йилда банк ҳи-
соб рақамларига масофавий хизматлар фойдаланувчи-
ларининг сони тез ўсди: юридик шахслар ва якка тар-
тибдаги тадбиркорлар орасида қарийб 3 баробар ва 
жисмоний шахслар томонидан 4,3 баробар. Инфрату-
зилмани ривожлантириш ҳисобига банк хизматларининг 
тарқалиши аста-секин ўсиб бормоқда. Аммо аҳолининг 
катта қисмини асосий банк маҳсулотлари билан ҳали ҳам 
таъминланмаган. 
Юқоридаги вазифаларни ҳал этишда замонавий дас-
турий таъминотлардан самарали фойдаланилган ҳолда 
банк маҳсулотларини кенгайтириш ва аҳолига сифатли 
хизмат кўрсатишни йўлга қўйиш лозим.