Ўзбекистон республикаси банк-молия академияси “банк иши” кафедраси

Жами муаммоли 
кредитлар 
3 839,98 4 666,88 6 961,85 12 521,58 27 549,60
Манба: Муаллиф томонидан банкнинг йиллик хисоботлари асосида тайёрланган.
 
Банк балансидан ташқари 95413 х/р га кредитларни тани қолдиқ 
суммаси ўтказилади. Жадвал маълумотларидан кўриниб турибдики, 
балансдан ташқари хисорақамига ўтказилган кредитлар миқдори йилдан 

---

52 
йилга ортиб бормоқда, айниқса охирги 2 йилда. 2017 йилда 2016 йилга 
нисбатан 4 585,14 млн сўм кўп яъни 83%га ортган холда кредитлар балансдан 
ташқари хисобрақамига ўтказилган. 2018 йилда бу кўрсаткич 2017 йилга 
нисатан 12 365,71 млн сўмга яъни 123%га ортганлигини кўришимиз мумкин. 
Кредитларни балансдан ташқари хисоб рақамига ўтказилиши уларни 
сўндириш бўйича индувидал тарзда ишлаш имконини беради. Иккинчи 
томондан банк баланси тозаланади. 
Банк балансдан ташқари 91501 х/р га кредитларни фоизларини ўтказиб, 
то уни ундиргунгача бўлган даврда шу хисоб рақамида хисобини юритиб 
боради. Бу амалиёт Ўзбекистон Респуликаси Марказий банки томонидан 
“Фоизларни ўстирмаслик тўғрисида” ги низоми (АВ 24.01.2004й №1304) 
талаблари асосида амалга оширилади. 8-жадвал маълумотларидан кўриниб 
туридики, балансдан ташқари хисобрақамига ўтказилаётган фоизлар қиймати 
йилдан-йилга ортиб бормоқда. Айниқса 2017 йилда 2016 йилга нисбатан 
1 365,96 млн сўмга яъни 123%га ортган. 
Муаммоли кредитларни кредит таъминотига кўйилган мол-мулк 
хисобидан ундириш бўйича банк судга даъво аризаси билан мурожат қилади. 
Суд томонидан банк манфаатига хал қилув қарори чиқарилгач, иш ундирув 
ишларини амалга ошириш бўйича жойлардаги Мажбурий Ижро Бўлимларига 
чиқарилади. МИБ ходимлари мол-мулкни хатлаб, хужжатларни электрон 
акционга берадилар. Акцион савдолари буютмачилар бўлганда ўтказилади. 
Буюртмачи бўлмаса, ёки мол-мулк акционда сотилмаса, МИБ томонидан 
ушбу мулкни 10% га арзонлатган холда банк ихтиёрига олиш бўйича таклиф 
хати жунатилади. Ушбу таклиф хати филиал Кредит Комиссиясида ўрганиб 
чиқилиб, ушбу мулкни банк балансига олиш ёки олмаслик юзасидан қарор 
қабул қилинади. Комиссия банк балансига олгандан кейин уни тез 
фурсатларда сотиб юборишга кўзи етган холларда ижобий қарор қабул 
қилади. Комиссиянинг ижобий қарори маъқуллаб бериш асослантирилган 
хужжатлари илова қилинган холда бош банкка юборилади. Бош банк Кредит 

---

53 
Кўмитаси ва банк Бошқаруви томонидан комиссия қарори маъқуллангандан 
кейин филиалга қарор матни кўрсатилган рухсат хати юборилади. Банк 
Бошқаруви қарори шартларидан келиб чиқиб, филиал МИБга жавоб хат 
юборади ва мулк қийматини МИБнинг тегишли хисоб рақамларига ўтказиб 
берилади. Банк балансига олинган мулк сотуви банк номидан акцион 
савдоларига чиқарилади. 8-жадвал маълумотлари йиллар давомида банк 
балансига олинган мулклар ортиб бораётганлигини кўрсатмоқда. Фақатгина 
2017 йилда банк балансига олинган мулклар тўлиқ сотиб юборилган. 2018 
йилга келиб 2 584,46 млн сўмлик мулкларни банк балансига олишга мажбур 
бўлган. Жадвал маълумотлари ўтган йилларга нисбатан ўзгаришини 9-
жадвалдан тўлиқ англаб олиш мумкин.