Ўзбекистон республикаси автомобиль йўллари давлат қЎмитаси

III.15.3.
 
Дала ўлчаш ишларининг камерал ишлари 
Камерал ишлар уч босқичдан иборат бўлади: 
– Нивелирлаш йўлини боғлаш ишлари; 
– Боғловчи ва оралиқ нуқталарнинг баландликлари ҳисоблаш; 
– Топографик план чизиш ишлари. 
А) Нивелирлаш йўлини боғлаш ишлари 
Бу босқичда йўлдаги нисбий баландликларнинг боғланмасликларини 
ҳисоблаш, хатоликни баҳолаш ва уни тақсимлашдан иборат бўлади. 
Нивелир йўлидаги боғланмаслик қуйидагига тенг: 
f
h
=∑h
ўртача 
–∑h
назарий 

---

75 
бу ерда, 
∑h
ўртача
– рейкаларни қора ва қизил тарафидаги ўртача нисбий 
баландликларни йиғиндиси; 
∑h
назарий
– нивелир йўли ѐпиқ бўлганлиги 
сабабли ―нўл‖га тенг, яъни 
∑h
наз.
=0
Агар, 
f
h
≤10 n
бўлса, (
n
– станциялар сони) у ҳолда боғланмаслик 
f
h
барча ўртача нисбий баландликларга бир хил миқдорда тескари ишора билан 
тарқатиб чиқилади. 
h
тўғриланган 
 h
ўртача
+
n
fh

 
Б) Боғловчи ва оралиқ нуқталарнинг баландликлари ҳисоблаш 
ишлари 
Боғловчи нуқталарни ҳисоблаш қуйидагича амалга оширилади:
H
d4
=H
в1
+h
1тўғриланган; 
 
Н
в5
=H
d4
+h
2тўғриланган; 
H
а3
=H
в5
+h
3тўғриланган; 
 
Н
в1
=H
а3
+h
4тўғриланган; 
Оралиқ нуқталар баландликларини ҳисоблашда асбобнинг сатҳ 
баландлигидан фойдаланилади. 
Асбобнинг сатҳ баландлиги 
(Н
АСБ
)
хар бир станцияда 
(J)
назорат учун 
икки марта олдинги ва кейинги рейкаларнинг қора тарафида олинган 
саноқлар бўйича аниқланади: 
Н
АСБ
=Н
кетинги
+а
кейинги; 
Н
АСБ
=Н
олдинги
+в
олдинги 
Фарқлар 10 мм дан ошмаса, квадратларни барча учларининг 
баландликлари ҳисобланади: 
Н
оралиқ
=
Н
АСБ 
–С 
бу ерда, 
С
– оралиқ нуқтага қўйилган рейканинг қора тарафидан олинган 
саноқ. 
Нивелирлаш ишларининг қайта ишлаш намунаси келтирилган.