Ўзбекистон Республикаси алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги

Портлаш – қисқа вақт ичида чекланган ҳажмда катта миқдордаги энергиянинг ажралиб чиқишидир. Портлаш ҳодисаси кўп ҳолларда юқори ва ўрта босимдаги газ тармоқларидан нотўғри фойдаланиш натижасида содир бўлмоқда. Турли кимёвий моддаларнинг реакцияси билан характерланадиган портлашлар натижасида кишиларни заҳарланишларини олдини олиш, ҳаракатларни тўғри ташкил этилишига боғлиқ. Кимё саноатининг ривожланиши ва унда турли янги технологияларнинг жорий этилиши, бу ишлардаги носозликлар натижасида заҳарланиш ҳолатлари қайд этимоқда. Айниқса, саноатда кенг миқёсда қўлланиладиган аммиак ва хлор каби моддалардан заҳарланиш кўп ўчрамоқда.
Бу ҳолатда ҳаракатлар уларнинг зарарли концентрациясини аниқлаш, шахсий ҳимоя воситаларидан, асбоб ва ускуналаридан самарали фойдаланиш билан характерланади. Ҳаракатларнинг асосини эса шамол йўналишини тўғри аниқлаш ташкил этади.
Маълумки, инолаштирувчи нурланиш манбалари – ўзидан турли миқдорда нурланиш чиқарувчи, чиқаришга қодир қурилма ёки радиактив моддалардир.
Радиация- эса алфа, бета, гамма нурлар ва нейтронлар оқимидир. Бу хавфларнинг асосий кўрсаткичи рангсизлиги, ҳидсизлиги, таъмсизлиги бўлиб, инсон зараланиш ҳолатида ҳеч қандай оғриқ сезмайди. Лекин, организмга ўтгач нурланиш касалликларини келтириб чиқаради. Бу ҳолатда харакатларни ташкил этиш. нурларнинг доза миқдорларини махсус асбоблар ёрдамида тўғри аниқлаш орқали амалга оширилади. Хавфни олдини олиш учун эса радиация билан боғлиқ асбобларнинг техник ҳолатини доимий назорат қилиш билан боғлиқ.
Юқорида қайд этилганидек энг кўп тарқалган техноген фавқулодда вазиятлар бу турли авария ва ҳалокатлардир. Бунга ҳаво транспорти, темир йул, автомобиль магистрал қувурлардаги авариялар киради. Аварияларнинг асосий сабаблари эса ҳаракат хавфсизлиги қоидаларига риоя қилмаслик, техник носозлик, ташкилий хизмат ходимларининг эътиборсизлиги бўлган­лиги сабабли, барча харакатлар уларни ўз вақтида бартараф этиш масалаларига қаратилади. Энг асосий кўрсаткич эса биринчи тиббий ёрдамни тўғри ташкил этишга боғлиқ. Машина ва механизмларнинг белгиланган муддатларда техник кўригини ташкил этиш, аварияларнинг сонини кескин камайтириш имконини беради.