Ўзбекистон республикаси алоқА, ахборотлаштириш ва телекоммуникация технологиялари давлат қЎмитаси тошкент ахбороттехнологиялари университети

 
3.3. Ўлчаш воситаларини умумий классификацияси. 
 
Оптик толали алоқа линияларини меѐрда ишлашига мос келувчи 
текширишлар учун, оптик толали алоқа линияларини эксплутация, 
паспоризация ва созлаш жараѐнида фойдаланувчи элктралоқа ўлчаш 
воситаларини қуидаги гуруҳлар билан тавчифлаш мумкин: 
- Оптик нурланиш қуввати ва оптик нурлантириш манбаси чиқишидаги 
сўнишларни ўлчовчи оптик ўлчагичлари (тестерлар, мултиметрлар). 
- Оптик ркфлектометрлар. 

---

- Хроматик (CD) ва қутибланган мода (PMD) дисперсияларини ўлчаш 
асбоблари. 
- Универсиал ўлчовчи тизимлар (платформа). 
3.3.1. Оптик нурланиш қуввати ва оптик нурлантириш манбаси 
сўнишларни ўлчагичлари (тестерлар, мултиметрлар). 
 
Оптик кабелни сўниш учусткалари аниқлаш учун оптик нурлантириш 
манбаси билан оптик нурлиниш қуввати биргаликда фойдаланилади. Бу 
асбобларни асосий параметрлари: 
- қувват ўлчагичлар учун: детектор тури, ишчи тўлқин узунлиги, ўлчаш 
хатолиги ва чеклмниши; 
- оптик нурлантириш манбаси учун: манба тури, тўлқин узунлиги, чиқиш 
қувватини диапазони ва доимийлиги (стабиллиги); 
Тестерлар икки бир-бирига боғлиқ ва мос келувчи қурилмалар мажмуи 
бўлиб, улар асосан оптик кабел ѐки оптик толадаги узилиш ва носозлик 
борлигини аниқлаш мақсадида фойдаланилади. (3.2-расм) 
3.2-расм. Тестерлар мажмуи. 
Тестерлар ишлатилишида тўғридан тўғри ўлчаш амалга оширилади. 
Бунда аввал тестерни оптик нурлантириш ҳосил қилувчи қисми оптик қувват 
ўлчаш қисми билан мослаштирилиб текширилади. Бу ткширишдан оптик 
нурлантириш ҳосил қилувчи қурилма чиқишидаги қувват аниқлаб олиниди. 
Сўнг носозлик мавжудлигини аниқланаѐтган оптик тола ѐки оптик кабел 

---

бошига оптик нурлантириш ҳосил қилувчи қурилма, охирига эса оптик қувват 
ўлчовчи қурилма уланиб ундаги узилиш мавжудлиги аниқланади. Агар 
узилиш мавжудлиги аниқланмаса оптик тола ѐки оптик кабелдаги сўнишлар, 
ѐқотишлар талабга жавоб беришлиги таҳлил қилинади. Лекин шуни 
унутмаслик керакки тестерларни ишлатиш ва фойдаланиш аниқлиги паст, 
ҳамда имконияти чекланган.