Ўзбекистон республикаси ахборот технологиялари ва коммуникацияларини

3. Стандартлаштиришнинг асосий тамойиллари (умумий ва 
хусусий тамойиллар) 
Стандартлаштириш фаннинг бир қисми сифатида ўз назариясига ва, 
шу жумладан, умумий ва ўзига хос тамойилларга эга. Барча ижтимоий 
жараёнлар учун хос бўлган режалилик, тизимлилик, илмийлик ва 
иқтисодий 
самарадорлик 
тамойиллари 
стандартлаштиришга 
ҳам 
тааллуқлидир. Булардан ташқари, стандартлаштиришнинг қуйидаги ўзига 
хос тамойиллари бор.
Динамиклик.
Бу тамойил стандартларда маҳсулот сифати ва 
ассортиментига қўйилган талабларни вақти-вақти билан қайта кўриб чиқиш
тамойилидир. Эндиликда стандартлар ҳар беш йилда қайта кўриб 
чиқилмокда ва киритилган ўзгаришлар информацион кўрсаткичларда эълон 
килинади. 
Илғорлилик тамойили (истиқболли стандартлаштириш). 
Бу 
тамойил маҳсулот сифати ва ассортиментига амалда қўлланилиб 
келинаётган стандарт талабларидан юқори талаблар қўйиш ва фан-техника 
ютуқлари билан ҳамоҳанг юриш тамойилидир. Бу тамойилнинг асосий 

---

моҳияти шундан иборатки, маҳсулотлар ва уларнинг ассортиментига 
қўйилган талаблар уларнингкелажакда узок вақт мобайнида истеъмолчилар 
талабини кондириш даражасида бўлади. 
Стандартлаштиришнинг бу тамойили беш-олти йилдан кейин 
маҳсулотнинг сифати ва ассортименти кай даражада яхшиланишини
ҳаридорларга олдиндан билдириб туришни талаб қилади. Шу сабабли бу 
тамойил стандартлаштиришнинг илгарилаб кетиш тамойили деб ҳам 
аталади.
 
Директивлик (стандартларнинг мажбурийлиги).
Бу тамойил 
стандартлар барча манфаатдор томонлар (ташкилотлар ва корхоналар) учун 
қонун кучига эгалигини билдиради. Стандарт ҳужжатларда белгиланган 
талаблар идоравий мансублиги ва мулкчиликнинг шаклидан катъий назар, 
Ўзбекистон Республикаси ҳудудидаги барча корхоналар ҳамда 
ташкилотлар, шунингдек тадбиркорлик фаолияти билан шуғулланаётган 
жисмоний ва юридик шахслар томонидан қўлланилиши шарт. Стандарт 
ҳужжатларсиз маҳсулот ишлаб чиқариш ва уни реализация қилиш 
таъқиқланади. Низоларни кўриб чиқишда стандартларнинг факат асл 
нусхаси, яъни босмахона усулида нашр этилган нусхаси дастак бўлади.