|
Адабиётлар:
1.
С.Ф.Эргашев, Г.Уразова. Энергосбрежение и альтернативные источники
энергии.Учебное пособие.Фергана, -Техника, 2015
2.
Автономные водородные энергоустановки с возобновляемыми
источниками энергии /О.С. Попель, С.Е. Фрид, Э.Э. Шпильрайн и др.
//Теплоэнергетика. – 2006. - №3. – С. 42
TA’LIMDA ZAMONAVIY TEXNOLOGIYALARNING O‘RNI YOHUD
CHET TILLARINI O‘QITISH JARAYONIDAGI TADBIQI
S. Quvondikova, X. Yo‘ldasheva, A.J. Boyxonova
TATUFF
Ta’lim sohasida zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalarining
keng qo‘llanilayotgani diqqatga sazovor. Bugungi kunda xorijiy tilni bilish o‘ta
muhim ahamiyat kasb etganligi bois chet tili o‘qitish tizimini isloh etish, dars
jarayonlarida zamonaviy pedagogik va axborot-kommunikatsiya texnologiyalardan
foydalangan holda o‘qitishning ilg‘or metodlarni qo‘llash ta’limdagi dolzarb
masalalardan biridir. Xozirgi zamon talablardan kelib chiqib o‘qitish tizimida
zamonaviy texnologiyalardan keng miqiyosda foydalanish ayniqsa axamiyatlidir.
Vositachi til xisoblangan va boshqa davlatlar bilan o‘zaro xamkorlik aloqalarini
bog‘lashga hizmat qiladigan ommaviy tillardan foydalanish maqsadida ularni keng
miqiyosda targ‘ib qilish ko‘zda tutilgan. Binobarin, ta’limda zamonaviy axborot
texnologiyalari yangi imkoniyatlaridan foydalanib, ilg‘or o‘qitish tizimini joriy
etish, ya’ni, mavjud imkoniyatlar doirasida ularni qo‘llash zarur. Ho‘sh, mavjud
o‘qitish tizimida zamonaviy texnologiyalarni olib kirish uchun nima qilish kerak?
Hozirda hech kimga sir emaski, zamonaviy texnologiyalar foydalanish o‘qitish va
o‘rganish tizimini yengillashtirib, o‘quvchini jalb qilish uchun hizmat qiladi.
Ulargdan keng miqiyosda foydalanish va dars jarayonlariga bevosita olib kirish
mavjud tizim takomillashuviga sabab bo‘ladi. Buning yechimi sifatida hozirgi
zamon tavfsiyalarini qo‘llab darslarni e’tibor tortuvchi harakatlanuvchi
animatsiyalar va ovozli jarayonlar bilan boyitish nazarda tutilgan. Hozirda oliy
ta’lim o‘quv jarayonini tashkil etishda innovatsion texnologiyalarning roli kun sayin
ortib bormoqda. Binobarin, masofaviy texnologiyalardan foydalanish zamonaviy
ta’limning imkoniyatlarini yanada kengaytirdi. Bugungi kunda Yer kurrasining
istalgan joyidan turib, zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalari
imkoniyatidan foydalangan holda ta’lim olish mumkin. Zero, an’anaviy ta’lim o‘z
mavqeini saqlab tursa ham, keyingi paytlarda masofaviy o‘qitish texnologiyalari
kundan-kun ommaviylashib bormoqda.
O‘zbekiston Respublikasi “Ta’lim to‘g‘risida” gi Qonun va “Kadrlar
tayyorlash milliy dasturi” asosida Ta’lim jarayonida yuqori malakali, fan asoslarini
puxta egallagan, barkamol, har tomonlama etuk mutaxassislarni tayyorlash asosiy
maqsad qilib qo‘yilgan. Prezidentimiz tomonidan chikarilgan “CHet tillarini
306
o‘rganish tizimini yanada takimillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” gi qarori chet
tillar ta’limini rivojlantirish, o‘sib kelayotgan yosh avlodni zamon talablariga mos
etuk mutaxassis etib tayyorlash kabi ezgu maqsadlar yo‘naltirilganligi bilan alohida
ahamiyat kasb etadi.
Chet tili darslarini zamonaviy o‘quv-texnik vositalardan, lingafon
xonalardan, multimedia, maxsus dasturlashtirilgan mavzular, ko‘p tillik elektron
lug‘atlardan bevosita foydalanish maqsadga muvofiqdir. Bugungi kunda interfaol
elektron doskalarning bir qator, jumladan, “SensBox”, “Interwrite Dual Board” va
“Uboard” turlari mavjud bo‘lib, ular respublikamiz o‘quv yurtlarida tashkil etilgan
tajriba-tadqiqot maydonlarida muvaffaqiyatli sinovdan o‘tgan. Albatta, bu kabi
o‘quv-texnika vositalarini amaliyotga keng joriy etish, birinchi galda,
o‘qituvchilardan ma’lum bir ko‘nikma va ulardan samarali foydalanishni talab
etadi. Ushbu elektron doska ijodkor o‘qituvchilar uchun darslarni qiziqarli,
noan’anaviy tarzda tashkil etish har qanday murakkablikdagi mavzularni
talabalarga oson tushuntirish imkonini beradi. Undagi ko‘plab tasvirli rolik va ovozli
fayllarga ega talabalarga o‘qish, yozish, sanashga oid ko‘nikmalarni shakllantirish,
nutqni soddalikdan murakkablik sari rivojlantirib borishga ko‘maklashadi.
Tillarni
o‘rganishda
masofaviy
ta’lim
usullaridan,
matbuot,
telekommunikatsiya va internet materiallaridan foydalanish o‘quvchi-talabalarni
faqat chet tillarini o‘rganibgina qolmay, balki intellekt va intellektual salohiyat
darajasini oshirish uchun axborot manbai bo‘lib xizmat qiladi. CHet tillarini
o‘rganish uchun qulay va oson bo‘lgan kompyuterlar bilan jixozlangan displey
sinflardan. Masofaviy ta’lim, onlayn videokonferensiyalardan foydalanish talabalar
uchun ancha qulaylik yaratadi. Bunda kompyuter darslarini turli masalalar bo‘yicha
o‘tkazish mumkin, lekin ular maxsus tayyorgarlik va kompyuter dasturlarini talab
qiladi. Umumiy til o‘rganishdan o‘z mutaxassisligi bo‘yicha terminlarni
o‘rganishni rejalashtirish, kompyuter yordamida bu masalani tez va samarali echish
mumkin. Dars jarayonida kompyuterda dasturlashtirilgan mavzular yordamida o‘z
bilimlarini
oshiribgina
qolmay,
kompyuterda
ishlash
malakasini
ham
o‘zlashtiradilar. Xorijiy tillarni o‘rganish bilan bir qatorda o‘z mutaxassisligi
bo‘yicha kurs ishlari va bitiruv malakaviy ishlarini xorijiy tillarda tayyorlanib va
himoya qilinsa, xorijiy tillarda mukammal o‘qish va gapirish talaba-yoshlar uchun
katta istiqbol yaratadi. Xorijiy tillarini mukammal o‘zlashtirish va til muhitini
yaratish uchun turli didaktik tarbiyaviy tadbirlarni uyushtirish va ularni dars
jarayonida kerakli dastur va materiallar bilan ta’minlash, darsdan tashqari
qo‘shimcha darslar uyushtirish, diktant, bayon, insho yozdirish, viktorina va baxslar
o‘tkazish, testlar echish, kurs ishi, mustaqil ish va bitiruv malakaviy ishlarni chet
tilida yozishni o‘rganish talabalar bilimini oshirishda foydali hisoblanadi.
Internet va axborot texnologiyalarining yoshlarimiz salohiyatining yuksalishi
va raqobatbardosh mutaxassislar bo‘lib etishishlaridagi xissasi beqiyosdir. SHunday
ekan, ta’lim jarayonida axborot texnologiyalari va internet ma’lumotlaridan
foydalangan holda interaktiv usul asosida dars o‘tilsa, maqsadga muvofiq bo‘ladi.
YAngi texnologiyalarni qo‘llash talaba-yoshlarni mustaqil fikrlashga, yangi
bilimlarni egallashga, dunyoqarashi va tafakkurini rivojlantirishga, xozirgi zamon
307
talablariga javob beruvchi yuqori malakali mutaxassis-kadrlar va har tomonlama
rivojlangan barkamol shaxs bo‘lib etishishga yordam beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
