Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

 
Юридик ва бошқа фанлар тизимида криминалистика 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Фалсафа
Этика, Педагогика, Лингвистика, 
Меѕнатни илмий таѕлил єилиш 
бошєариш ва бошєалар 
Суд медицинаси 
КРИМИНАЛИСТИКА 
Суд психиатрияси 
Суд психологияси 
Суд бухгалтерияси 
Суд статистикаси 
Махсус техника 
Мантиє, Психология,
Социология, Статистика ва 
бошєалар 
Давлат ва ѕуєує
назарияси 
Жиноят ѕуєуєи 
Жиноят процесси 
Криминология
Фуєаролик ѕуєуєи 
Фуєаролик процесси 
Жиноят-ижроия ѕуєуєи 
Тезкор-єидирув
фаолияти назарияси 
Табиий-техникавий ва математик фанлар 
Механика, Химия, Физика, Биология, Антропо-
логия ва бошєалар 

---

2-боб КРИМИНАЛИСТИКА МЕТОДЛАРИ 
 
1-§ Криминалистикада қўлланиладиган 
методлар таснифи 
 
Метод – бу маълум мақсадга эришиш учун табиат ва ижтимоий 
ҳаётдаги ҳодисаларни тадқиқ этиш усуллари деган маънони англата-
ди. Фақат тадқиқот натижалари эмас, балки унга олиб борадиган йўл 
ҳам ҳақиқий бўлиши керак. 
Ҳар қандай фанлар каби криминалистика ҳам табиат ва жамият 
воқеликларини ҳамда предметларни билишнинг умумфалсафий ва 
мантиқий усулларига суянади. Лекин ҳар бир фан ўзи текширадиган 
жабҳаларнинг моҳияти ва тадқиқ қилишнинг мақсад-вазифаларига 
хос бўлган турли муайян услублардан фойдаланади, шунингдек, янги 
услублар яратади. 
Криминалистикада турли хил методлар қўлланилади, уларни та-
снифлашда, энг аввало, криминалистиканинг фан ва амалиёт бораси-
даги методларини фарқ қилиш керак. Улардан фойдаланиш имкония-
тлари тергов ҳаракатларини амалга ошириш мақсади, шарт-шароити 
ва усуллари билан белгиланади. Масалан, тергов эксперименти ама-
лий фаолият методи сифатида фақат процессуал қонун билан қатъий 
тартибга солинган ҳолда қўлланилади ва иш учун аҳамиятли бўлган 
маълумотларни текшириш ҳамда аниқлаб олиш мақсадида амалга 
оширилади. Илмий экспертиментларга бундай талаблар қўйиш шарт 
эмас. 
Криминалистика, амалий фаолиятда методлар процессуал 
қонунлар ва криминалистиканинг назарий қоидалари асосида ярати-
лади ва фойдаланилади. 
Шу билан бирга криминалистик методлар бошқа барча фанлар 
тўплаган илмий қоидаларга ҳам суянади. Масалан, шахсни сўроқ 
қилишда суд психологияси қоидалари асос бўлиб хизмат қилади, ма-
нтиқ қоидалари тергов версияларини яратиш ва фойдаланишда муҳим 
рол ўйнайди. 
Криминалистикада методлар қуйидаги талабларни қаноатланти-
риши керак:
қатъий илмий асосга суяниш; 
қонунларни бузмаслик; 
ахлоқ нормаларига риоя қилиш; 
хавфсиз бўлиш. 

---

Криминалистикада қўлланиладиган методлар таснифи турли 
асосларга эга. Улар мазмунига кўра умумилмий ва махсус турларга 
бўлинади.