Zbekiston respublikasi adliya vazirligi toshkent davlat yuridik universiteti

17.6. HUQUQIY IMTIYOZLAR TUSHUNCHASI, XUSUSIYATI, FUNKSIYALARI VA TURLARI



Huquqiy imtiyoz deganda sub'ektga o'z manfaatlarini to‘laroq qondirish imkonini beruvchi va qo‘shimcha, alohida huquqlar (afzalliklar) berishda yoki majburiyatlardan ozod qilishda ifodalanuvchi sub'ekt holatini qonuniy ravishda yengillashtirish tushuniladi.

Mamlakatimizda demokratik yangilanishlar sharoitda davlat boshqaruvida ma'muriy usul­lar emas, balki ko‘p jihatdan iqti­sodiy usullar ustunlik qiladi. Bunday sharoitda imtiyozlarning ahamiyati ortadi. Zotan, aksariyat imtiyozlar hayot faoliyatining turli jabhalari, chunonchi, tadbirkorlik, moliya va ij­timoiy, ilmiy-texnikaviy va demografik, madaniy va xayriya va boshqa sohalardagi soliqlar bilan bog‘liq bo‘ladi.

Imtiyozlar, eng avvalo, ijtimoiy chora hisoblanadi. Hozirgi ijtimoiy-iqtisodiy vaziyatda salbiy holatlarga barham berish va ijtimoiy himoyaga muhtoj bo‘lgan aholining ko‘p sonli qatlamlarini qo‘llab-quvvatlash maqsadida imtiyozlar tizimi tubdan o‘zgartirib borilmoqda. Shu bilan birga, O‘zbekiston huquqiy tizimida davlat qurilishi, mahalliy o‘zini o‘zi boshqarishni rivojlantirish va boshqa vazifalarni hal qilish uchun imtiyozlardan tobora faolroq foydalanilmoqda. Bu jihatlar so‘nggi yillarda huquqiy imtiyozlarning maqomi ancha oshganligidan dalolat beradi. Darhaqiqat, endilikda imtiyozlar aholi muayyan guruhlarining holatini tenglashtiruvchi yuridik vositaga, ijtimoiy yordam ko‘rsatish va qo‘llab-quvvatlash usuliga aylanib bormoqda.