Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

2.5. Суд тизими бўғини ва суд инстанцияси тушунчаси 
 
Фуқаролик, жиноят ва маъмурий суд ишлари умумий 
юрисдикция судларида кўриб чиқилади. Умумий юрисдикция 
судлари тизимининг ташкилий асослари Ўзбекистон Республикаси 
“Судлар тўғрисида”ги Қонунида мустаҳамланган. Ўзбекистон 
Республикасининг суд тизими унинг миллий-давлат ва маъмурий-
ҳудудий тузилишига мос бўлиб, таркибий жиҳатдан туман, вилоят ва 
республика бўғинларидан иборат. 
Суд 
тизимининг 
бўғини 
– 
бу 
Ўзбекистон 
Республикасининг миллий-давлат ва маъмурий-ҳудудий 
тузилишига мувофиқ ташкил этилган ҳамда бир хил 
ваколатларга эга бўлган бир турдаги судлар мажмуисидир. 

---

84 
“Судлар тўғрисида”ги Қонуннинг 1-моддасига мувофиқ, умумий 
юрисдикция судлари тизими учта бўғиндан иборат: 
1) асосий бўғин – фуқаролик ишлари бўйича туманлараро, туман 
(шаҳар) судлари, жиноят ишлари бўйича туман (шаҳар) судлари; 
2) ўрта бўғин – Қорақалпоғистон Республикаси фуқаролик ва 
жиноят ишлари бўйича олий судлари, фуқаролик ва жиноят ишлари 
бўйича вилоят ва Тошкент шаҳар судлари; 
3) олий бўғин – Ўзбекистон Республикаси Олий суди. 
Айнан шу тарзда умумий юрисдикция судлари тизимига кирувчи 
ҳарбий судлар ҳам бўлинади: 
1) асосий бўғин – округ ва ҳудудий ҳарбий судлари; 
2) ўрта бўғин – Ўзбекистон Республикаси Ҳарбий суди; 
3) олий бўғин – Ўзбекистон Республикаси Олий суди Ҳарбий 
ҳайъати. 
Умумий юрисдикция судларидан фарқли равишда хўжалик 
судлари учта бўғин ўрнига иккита бўғиндан иборат тузилмага эга: 
1) асосий бўғин – Қорақалпоғистон Республикаси хўжалик суди, 
вилоят ва Тошкент шаҳар хўжалик судлари; 
2) олий бўғин – Ўзбекистон Республикаси Олий хўжалик суди. 
Агарда “бўғин” тушунчаси умумий юрисдикция судлари 
тизимини ташкилий тузилиши нуқтаи назаридан таърифлаган бўлса, 
“инстанция” тушунчаси мазкур тизимни у томонидан бажарилаётган 
вазифалар нуқтаи назаридан таърифлайди.
Суд ишларини ҳал қилиш билан боғлиқ бўлган айрим 
судлов вазифасини (ишнинг мазмуни бўйича қарор қабул 
қилиш, қарорларнинг қонунийлиги, асослилиги ва 
адолатлилигини текшириш) бажарувчи суд (ёки унинг 
таркибий бўлинмаси)