Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

Одил судлов – 
бу
 
қонун ва у билан белгиланган 
тартиб-тамойилга қатъий риоя қилган ҳолда судлар 
томонидан жиноят, фуқаролик, хўжалик ишларини ва 
маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишларни кўриб 
чиқиш ва ҳал қилиш бўйича ҳуқуқни муҳофаза қилиш 
фаолиятининг туридир. 
Одил судлов турли маъноларда кўриб чиқилиши унинг қуйидаги 
ўзига хос хусусиятлари мавжудлиги ҳақидаги хулосаларга келишга 
имкон беради: 
1) одил судлов фақат суд (судья) томонидан амалга оширилади; 
2) одил судлов қуйидаги усуллар орқали амалга оширилади: 
- фуқаролар, корхоналар, муассасалар ва ташкилотларнинг ҳуқуқ 
ва манфаатларига дахлдор бўлган низолар бўйича фуқаролик ва 
хўжалик ишларини суд мажлисларида кўриб чиқиш ва ҳал қилиш; 
- шахс айбини аниқлаш мақсадида маъмурий ҳуқуқбузарлик 
тўғрисидаги ишларни кўриб чиқиш ва натижасига кўра маъмурий 
жазо қўллаш ёки иш юритишни тугатиш; 

---

97 
- суд мажлисларида жиноят ишларини кўриб чиқиш ҳамда 
жиноят содир этишда айбдор шахсларга нисбатан қонунда 
белгиланган жазо чораларини кўллаш ёхуд айбсиз шахсларни оқлаш; 
3) одил судлов жиноят, фуқаролик, хўжалик ишларини ва 
маъмурий ҳуқуқбузарлик тўғрисидаги ишларни қўриб чиқиш ва ҳал 
қилишнинг қонунда белгиланган тартиб-тамойилига қатъий риоя 
қилган ҳолда амалга оширилади. Қонун одил судлов амалга 
оширилишининг барча энг муҳим масалаларини белгилайди: суднинг 
қонуний таркиби; суд мажлисида иштирок этаётган шахслар доираси, 
уларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятлари ва ҳ.к. Таъкидлаш лозим, одил 
судлов амалга оширилиши бир қатор умумэътироф этилган 
демократик принципларга асосланади; 
4) инсон ҳуқуқ ва эркинликларига, жамият ва давлат 
манфаатларига дахлдор бўлган энг муҳим масалалар (айбли ёки 
айбсиз деб топиш, даъво талабларини қаноатлантириш ёки 
қаноатлантиришни рад этиш) бўйича узил-кесил қарор қабул қилиш; 
5) суд қарорларининг ҳамма учун мажбурий бўлиши. Суд 
қарорини ижро этмаслик муайян давлат мажбурлов чоралари 
қўлланилишига олиб келади: суд қарорларининг мажбурий ижро 
этилиши, маъмурий ёки жиноий жавобгарликка тортиш.