Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

окимлик-ҳокимият,
гумондор-
гумон қилинувчи, кўрсатма-кўрсатув, ҳиссадорлик жамияти-акциядорлик 
жамияти, жиноят иши-жиноий иш, томонлар-тарафлар, юқори палата-
сенат, қуйи палата-қонунчилик палатаси ва ҳ.к. 
Бундай мисолларни яна 
кўплаб келтириш мумкин. Ҳуқуқшуносларимиз терминнинг олдига 
қўйиладиган талаблар ҳамда адабий тил меъёрларини яхши англаб 
етмаганликлари натижасида бундай ҳолатлар юзага келмоқда. Ваҳоланки, 
терминлар бамисоли одамлар каби ўз паспортига эга бўлган расмийлашган, 
давлат идоралари тасдиғидан ўтган сўзлар бўлиши керак, шундан кейингина 
ижтимоий ҳаётга йўлланма олмоғи лозим. Жаҳон тилшунослик фанида 
терминнинг моҳияти тўғрисида умумэътироф этилган қоидалар мавжуд. 
Уларнинг бири шундай: Термин номинатив вазифани бажаради. Терминнинг 

---

24 
маъноси тушунчага тенг бўлиши шарт. Чунки бир терминологик тизимда 
термин бир маъноли, яъни моносемантик бўлгани учун унинг маъноси 
тушунчага тенг келади. Яъни терминлар бир маънони ифодаловчи махсус 
расмий сўзлардир. 
Аниқроқ қилиб айтадиган бўлсак, тилда юридик тушунчалар қанча 
бўлса, терминлар ҳам шунча бўлиши керак. Бир терминологик тизимда 
синоним ёки дублетларга йўл қўйиб бўлмайди. Демак, юридик терминларни 
тартибга солиш ва бир хилликка келтириш ҳозирги куннинг долзарб 
масалаларидан биридир. Бунинг учун юридик терминларнинг орфографик ва 
изоҳли луғатларини тузиш ёки юриспруденциянинг ҳар бир тармоғи бўйича 
изоҳли, икки тилли, энциклопедик луғатларни нашр этиш кўзланган натижани 
беради. 
Баъзи қонун моддаларида оддий терминларни қўллашда ва изоҳлашда 
ҳам хатоликлар ва ғализликлар учрайди. Масалан, 
“Туҳмат, яъни била туриб 
ёлғон, бошқа бир шахсни шарманда қилувчи уйдирмаларни тарқатиш... ” 
деб изоҳланади Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодекснинг 40-
моддасида. Модда таркибидаги