Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

Агар жабрланувчи ҳодиса содир бўлгандан кейин ўша заҳоти ҳуқуқни 
муҳофаза қилувчи органларга хабар берса (жиноятчи номаълум бўлса), 
тезда уни қидирув ҳаракатлари ташкил этилади. Терговчи жабрлану-
вчини қидирув ходимлар (билан ўргатилган итларни) олган ҳолда 
ҳодиса жойига етиб борадилар ва гумон қилинувчи қайси томонга ке-
тган бўлса шу томон йўналиши текширилади. Жабрланувчи ва гу-
воҳлар кўрсатмалари асосида қидирув ҳаракатлари ташкил этилади. 

---

Топшириққа нафақат гумон қилинувчининг анатомик белгилари, бал-
ки функционал белгилари ҳам баѐн этилади. Айрим ҳолатларда жино-
ятчи бўлиши мумкин жойларда қўриқчи, патруллар ташкил этилади. 
Агар терговчи гумон қилинувчи шахс тўғрисида бирон-бир маълу-
мот бўлса, суриштирувчига бу маълумотларни етказиб гумон 
қилинувчининг терговдан яшириниши мумкинлиги ва уни олдини олиш 
чораларини кўриш тўғрисида топшириқ бериш лозим. Бундай ҳолатларда 
гумон қилинувчини прокуратура ѐки ички ишлар органларига олиб келиш 
буюрилади. 
Ҳодиса жойини кўздан кечириш.
Ҳодиса жойини кўздан кечириш 
жабрланувчини сўроқ қилгандан кейин, иложи бўлса, унинг ҳамкорлигида 
амалга оширилади. Кўздан кечириш натижасида қуйидагилар қайд этили-
ши мумкин: биологик ҳарактердаги излар (сперма, қон, сўлак, ҳид, тер) 
олишувдан қолган қўл, бармоқ излари, жабрланувчи ва жиноятчини 
ҳодиса жойига қайси томондан келганлиги ва ундан қолган оѐқ пойабзал 
излари, қолдирган ѐки тушиб қолган бошқа предметлар. Жабрланувчи-
нинг кўрсатмаларини ҳодиса жойида кўздан кечириш, топилган изларни, 
предметларни аниқлашда муҳим аҳамият касб этади. Бундан ташқари, 
ҳодиса жойини кўрсатиш вақтида жабрланувчи сўроқ пайтида ѐдидан 
чиқарган ҳолатларни қайта эслаши ва бу ҳақда терговчига тушунча бери-
ши мумкин. 
Жабрланувчининг ҳодиса жойини кўздан кечиришда иштирокини 
кўп ҳолларда айбсиз шахсларга туҳмат қилмаѐтганлигини аниқлаш 
мақсадида ҳам ташкил этилади. Бундай ҳолларда уни кўрсатмалари бата-
фсил текширилади. Акс ҳолда у тажовуз тўғрисида ѐлғон (ўйдирма) 
кўрсатма бериши ҳам мумкин. 
Ҳар қандай ҳолатда ҳам жабрланувчини ҳодиса жойини кўздан ке-
чириш жараѐнига жалб қилиш ижобий натижалар бериши мумкин. Жабр-

---

ланувчини иштироки ва ҳар бир берган кўрсатмаси баѐнномага қайд эти-
либ борилади. Жиноятчи ҳодиса жойидан ўзи билан тупроқ, чанг ва бошқа 
моддаларни олиб кетганлигини кўздан кечириш чоғида эътиборга олиш 
керак. Шунинг учун бу нарсалардан нусхалар олиш лозим.