Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти

4-§ Таниб олиш учун кўрсатишни расмийлаштириш 
Тўғри тузилган баѐннома далил сифатида суриштирув ва даст-
лабки тергов босқичларида, ишни биринчи инстанция судида 
кўришда, ҳатто иккинчи инстанция судида, ишдаги ҳолатларни син-
чиклаб текширишда хизмат қилади. Баѐнномани тузишда хатога йўл 
қўйиш кейинчалик турли чалкашликларга, англашилмовчиликларга 
сабаб бўлади. 
Таниб олиш учун кўрсатиш баѐнномаси сўроқ баѐнномасига 
қисман ўхшайди. Танувчининг сўзи ҳам худди сўроқ қилинувчининг 
кўрсатувлари каби ѐзилади. Таниб олиш учун кўрсатиш вақтида тар-
жимон ѐки кар ва соқовларнинг ишораларига тушунувчи шахс таклиф 
этилса, улар тўғрисида баѐнномага тегишли ѐзув киритилиши ва ула-
рни қасддан нотўғри таржима қилганликлари ҳолда жиноий жавобга-
рликка тортилиши ҳақида огоҳлантирилгани қайд қилиниши зарур. 
Баъзилар таниб олиш учун кўрсатиш баѐнномасининг ўзига хос 
томонларини ҳисобга олмай, уни сўроқ баѐнномаси билан расмийла-
штиради. Ваҳоланки, бу ҳолда тергов ҳаракатининг қандай вазиятда 
ўтганлиги, унинг натижасида қандай далилларга эришилганлиги тас-
вирланмай қолади. 
Таниб олиш учун кўрсатиш баѐнномаси бир қанча талабларга 
жавоб бериши керак. Баѐннома одатда уч қисмдан иборат, унинг ки-

---

риш қисмида ким, қачон, қандай шароитда ушбу тергов ҳаракатини 
ўтказгани, кимлар иштирок этгани, уларнинг ҳуқуқ ва мажбуриятла-
ри тушунтирилгани, кимга, қандай объектлар таниб олиш учун 
кўрсатилгани, объектларнинг ташқи кўриниши, белгилари, агар шах-
слар кўрсатилган бўлса, уларнинг ѐши, миллати, кўзга ташланадиган 
белгилари, қадду-қомат, ориқ-семизлиги, сочи, кийимлари батафсил 
ифодаланади. 
Баѐнноманинг асосий қисмида таниб олувчига берилган савол-
лар ва унинг жавоблари имкон борича сўзма-сўз акс эттирилади. Ода-
тда таниб олувчига берилган саволлар ва жавоблар аниқ ѐзилганидан 
ташқари танувчи ва танилган шахсларнинг хатти-ҳаракатлари, бир-
бирлари билан муносабатлари ҳам баѐнномада акс эттирилади. 
Агар объектлар фотосурат ѐрдамида таниш учун кўрсатилган 
бўлса, суратлар жадвал тарзида қоғозга ѐпиштирилиб, чети 
муҳрланади. Суратлар рақамланган ва бошқа ҳеч қандай белгилар 
қўйилмаган ҳолда бўлиши шарт. Умуман таниб олиш учун кўрсатиш 
баѐнномасига шу тергов ҳаракатини ўтказишда фойдаланилган бую-
млар ѐки уларнинг суратлари илова қилинмоғи лозим. 

---