Ўзбекистон респубикаси

3.4. Маҳсулот сифатини бошқариш категорияси

Маҳсулот сифатини бошқариш жараёнларини самарали ташкиллаштириш учун нафақат бошқарув объекти яққол белгиланган бўлиши, шунингдек, бошқарув категорияси ҳам аниқланган бўлиши лозим. Яъни барча жараёнларни знг яхши амалга оширилишини ва ташкиллаштиришни йўлга қўйиш лозим.

Маҳсулот сифатини бошқариш муносабатида қуйидаги категорияларни белгилаш мумкин:
Бошқарув объекти – маҳсулот сифати. Айрим ҳолда бошқарув объекти сифатида рақобатбардошлик, техникавий даража ёки у ёки бу кўрсаткич тавсифлари бўлиши мумкин. Масалан, енгил автомобил учун сифатни бошқариш объекти сифатида: максимал тезлиги, ёнувчи материалларни сарфи, қулайлиги, бошқарувнинг қулайлиги, энергия билан таъминланганлиги, аэродинамикаси ва бошқа техникавий хосалари бўлиши мумкин. Шундай қилиб, объект маҳсулотнинг барча хосслари хох у қисми, гуруҳи ёки алоҳида хоссаси бўлиши мумкин.
Бошқарув мақсади – истеъмолчилар ва ишлаб чиқарувчиларнинг иқтисодий қизиқишларини ҳисобга олиб маҳсулот сифати даражаси ва ҳолатини, ҳамда маҳсулотнинг маҳсулотнинг экологик ва хавсизлик талабларидир. Сўз сифатнинг қандай даражаси ва хоссаларининг мажмуи берилиши, кейин эса бунга ушбу мажмуа ва ушбу даражага эҳтиёжлар тавсифи мувофиқ келишига эришиш ва таъминлаш ҳақида бормоқда. Бунда истеъмол ва ишлаб чиқаришнинг самарадорлиги масалари юзага келади, яъни истеъмолчилар учун қулай нарх ва таннархи даражаси ҳамда ишлаб чиқарувчи ва тайёрловчилар учун маҳсулотдан фойда олиб келиши масалларини кўрибчиқиш лозим. Шунингдек, маҳсулотни ишлаб чиқариш муддатини қисқартириш ёки тезлаштириш, истеъмолчигача етказиш ва уни ишлаб чиқариш сурати кўринишида ўйламаслик лозим, бу эса рақобатбардошлик билан тўғридан-тўғри боғлиқ бўлади.
Бошқарув субъекти – маҳсулотнинг сифати даражаси ва ҳолатини режалаштирувчи ва унга эришини таъминловчи шахс ва бошқарувчи орган.
Сифатни бошқаришнинг махсус вазифалари – бошқарув мақсади ва бошқарув объектининг хусусиятларига мувофиқ маҳсулот сифатини бошқариш бўйича синфлашган ҳаракатлардир.