Ўзбекистон републикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий

ЯИМнинг таркибида экстенсив ва интенсив омилларнинг улуши
40
ДАВР
Улушлари(%) 
ЯИМ 
К Меҳнат 
ТФП 
Капитал 
Меҳнат 
ТFP 
2000-2007 100 
23 
30 
47 
2008-2010 100 
64 
24 
12 
2010-2013 100 
54 
23 
23 
Ушбу жадвал олдинги жадвалнинг мантиқий давоми бўлиб, 
омилларнинг иқтисодий ўсишга таъсирини янада чуқурроқ англаш имконини 
беради. Капитал омилининг ЯИМни вужудга келтиришдаги ўрни сўнгги 
40
Тенденции социалъно-экономического развития Узбекистана (2000-2013 гг.) Ташкент-2014 Издателъство 
IFMR. 86 ст 

---

йилларда камайиб бориш тенденсиясига (64% (2008-2010), 54% (2010-2013)) 
эга бўлсада, энг юқори улушга эгалигича қолмоқда. Капитал омили 
улушининг қисқаришининг сабаби миллий иқтисодиѐтимизга инвеститсия 
киритувчи асосий инвестор мамлакатларнинг маълум даражада иқтисодий 
муаммоларга дучор бўлганлигидадир. Инвеститсиялар оқимининг маълум 
даражада қисқариши ўз навбатида инвеститсияларнинг миллий иқтисодиѐтни 
модернизациялашдаги аҳамиятининг маълум маънода қисқаришига сабаб 
бўлмоқда. Шу сабабдан миллий иқтисодиѐтимиз тараққиѐти учун янги 
инвеститсия манбаларини топиш вазифаси мавжуд.
Мамлакат иқтисодиѐтига инвестициялар жалб этилиши уларни 
тармоқлараро қандай нисбатда тақсимлаш масаласини вужудга келтиради. 
Жами инвеститсияларни тармоқларга қандай нисбатда тақсимласак таркибий 
ўзгаришларни жадал даражада ривожлантириш имкониятига эга бўламиз? Бу 
каби саволларга жавоб топиш учун инвеститсияларни тармоқлараро 
тақсимотининг оптимал ечимини излашимиз зарур. Оптимал ечимни эса
математик функсия кўринишидаги модел орқали топишни лозим топдик. 
Биринчи навбатда математик функсиямизда ўзгарувчилар сифатида 
тармоқларга киритилувчи инвеститсиялар ҳажмини қабул қиламиз ва уларни 
мос равишда К1;К2;К3 деб белгилаймиз. Яъни бу ерда: 
К1-қишлоқ хўжалигига киритилган инвеститсиялар ҳажми 
К2-саноат тармоғига киритилган инвеститсиялар ҳажми 
К3-хизматлар соҳасига киритилган инвеститсиялар ҳажми 
Математик функсияни тузишимизга омил параметрлар ҳам керак 
бўлади. Фикримизга биноан, тармоқлардаги иқтисодий ўсиш суръатлари 
қанчалик юқори бўлса, шунга монанд равишда уларга киритилаѐтган 
инвеститсиялар ҳажми шунчалик катта бўлади. Омил параметрлар сифатида 
G1;G2;G3 ларни оламиз. Яъни бу ерда: 
G1-қишлоқ хўжалиги тармоғидаги иқтисодий ўсиш суръати 
G2-саноат тармоғидаги иқтисодий ўсиш суръати 
G3-хизматлар соҳасидаги иқтисодий ўсиш суръати 

---

Умумий 
ҳолда математик-иқтисодий функсиямиз қуйидагича 
кўринишга эга бўлди: 
F(К)=G1×К1+G2×К2+G3×К3 
Функсиянинг оптимал ечимини топиш учун G1;G2;G3 ларнинг 
қиймат кўрсаткичларини аниқлаб олишимиз лозим. Бунинг учун беш 
йилликдаги тармоқлардаги иқтисодий ўсиш кўрсаткичлари керак бўлади. 
G1;G2;G3 ларни тармоқлардаги иқтисодий ўсиш кўрсаткичларининг ўрта 
геометригини ҳисоблаш орқали топамиз.