Ўзбекистон републикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий

III Боб Миллий иқтисодиёт тармоқ таркибини 
такомиллаштиришнинг асосий йўналишлари…………..
46 
3.1 
Инвестиция 
оқими 
орқали 
самарали 
таркибий 
ўзгаришларни амалга ошириш йўллари …...……………..... 
46 
3.2 
Ўзбекистон миллий иқтисодиѐти тармоқларида самарали 
таркибий ўзгаришларни амалага оширишниг истиқболли 
йўналишлари ............................................................................ 
52 
ХУЛОСА........................................................................................ 62 
ФОЙДАЛАНИЛГАН АДАБИЁТЛАР РЎЙХАТИ................ 65

---

КИРИШ 
 
Мавзунинг долзарблиги. 
Миллий иқтисодиѐтда узоқ муддатли 
барқарор иқтисодий ўсишни таъминлаш, унинг рақобатбардошлигини 
ошириш ҳамда иқтисодий ривожланишни янги босқичига чиқаришда 
иқтисодиѐт тармоқларида самарали таркибий ўзгаришларни амалга ошириш 
муҳим ўрин эгаллайди. Сўнгги йилларда Ўзбекистон иқтисодиѐти барқарор
ривожланиш тенденциясига эга бўлиб охирги 10 йилда ЯИМ ўртача ўсиш 
сураъти 8 % дан паст бўлмаган натижага эришмоқда.
Мамлакатимиз миллий иқтисодиѐти тармоқларида юз бераѐтган 
самарали таркибий ўзгаришлари туфайли 2000 йилда мамлакатимиз ялпи 
ички 
маҳсулотини 
шакллантиришда 
саноат 
маҳсулоти 
қўшилган 
қийматининг (қурилишни қўшмаган ҳолда) улуши бор-йўғи 14,2 фоизни 
ташкил этган бўлса, 2016 йилда бу кўрсаткич 33,5% фоизга етди
1
. Саноат 
маҳсулоти умумий ўсишининг қарийб 70 фоизини юқори қўшилган қийматга 
эга бўлган тайѐр маҳсулот ишлаб чиқаришга йўналтирилган соҳалар ташкил 
этди. 
Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича ҳаракатлар 
стратегиясининг учинчи устувор йўналиши ―Таркибий ўзгартиришларни 
чуқурлаштириш, 
миллий 
иқтисодиѐтнинг 
етакчи 
тармоқларини 
модернизация 
ва 
диверсификация 
қилиш 
ҳисобига 
унинг 
рақобатбардошлигини ошириш‖
2
га бағишланган.
Мамлакатимиз 
иқтисодиѐтини 
модернизациялаш, 
саноатни 
ривожлантириш ва инновацион ривожланиш босқичига кўтарилиши учун 
ҳозиргача амалга оширилган чора-тадбирлардан ташқари яна бир қанча 
иқтисодий салоҳияти мавжудлиги сабабли, мамлакатимиз иқтисодиѐтида 
чуқур таркибий ўзгаришларни амалга ошириш бугунги кундаги долзарб 
1
Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика Қўмитаси расмий сайти 
http://stat.uz/statinfo/dinamicheskie-
ryady
маълумотлари. 
2
―Ўзбекистон Республикасини янада ривожлантириш бўйича ҳаракатлар стратегияси тўғрисида‖ ги 
Ўзбекистон Республикаси Президент Фармони ПФ-4947, 2017 йил 7 февраль. 

---

масала ҳисобланади. Ўзбекистон Республикаси биринчи Президенти И.А. 
Каримов таъкидлаганларидек, ―Ҳаммамиз яхши биламизки, бизга собиқ 
совет тизимидан бир томонлама ривожланган, фақат хом ашѐ етиштиришга 
йўналтирилган, пахта яккаҳокимлиги ҳалокатли даражада авжига чиққан, 
ишлаб чиқариш ва социал инфратузилмаси ўта қолоқ, аҳоли жон бошига 
истеъмол кўрсаткичи энг паст бўлган иқтисодиѐт мерос бўлиб қолган эди.
Шуни эътиборга оладиган бўлсак, иқтисодиѐтимизда таркибий 
ўзгаришларни амалга ошириш вазифасини ҳал этиш қанчалик муҳим 
стратегик аҳамиятга эга экани ҳақида ортиқча гапиришга зарурат йўқ, деб 
ўйлайман‖
3
. 
Таркибий ислоҳотларнинг энг муҳим йўналишларидан бири – миллий 
иқтисодиѐтнинг тармоқ таркибини такомиллаштиришдир. Бунда асосий 
эътибор хом ашѐ етиштиришга ихтисослашган иқтисодиѐтнинг бир 
томонламалигини бартараф этиш, иқтисодиѐт таркибида қўшилган қиймат 
даражаси юқори товарлар ишлаб чиқариш улушини оширишдан иборатдир. 
Зеро, барқарор иқтисодий ўсиш ва аҳоли турмуш фаровонлигини яхшилашни 
таъминлашга иқтисодиѐтда чуқур таркибий ўзгаришларни амалга ошириш 
ҳамда ишлаб чиқарилаѐтган ва экспорт қилинаѐтган товарлар таркибида 
тайѐр маҳсулотлар улушини ошириш орқалигина эришиш мумкин.